Ticari faaliyet gösteren her türlü işletme, ürettiği mal ve hizmet karşılığında makbuz kesmekle yükümlüdür. Ancak meslek tiplerine göre kesilen makbuz türleri de değişiklik gösterebilir. Bu yazımızda Serbest Meslek Makbuzu’ndan sorumlu şahıs ve işletmeler ile e-Serbest Meslek Makbuzu’nun avantajları, kimlerin makbuz kesebileceği gibi konuların üzerinde durduk.
e-Serbest Meslek Makbuzu Nedir?
Vergi Usul Kanunu’nun 236. maddesine göre düzenlenen ve kâğıt Serbest Meslek Makbuzu ile aynı göreve ve yasal niteliklere sahip, tek farkı elektronik ortamda düzenlenmesi olan ve serbest meslek erbapları tarafından düzenlenen makbuzdur. Serbest Meslek Makbuzu, dijital ortamda muhafaza ve ibraz edilebilir. Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığı’na elektronik ortamda raporlanabilen bir belge olma özelliğine sahiptir.
e-Serbest Meslek Makbuzu’nun, e-ortamda elektronik sertifikayla imzalanarak düzenlenmesi gerekir. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından oluşturulan e-Serbest Meslek Makbuzu uygulaması aracılığıyla alıcıya iletilmesi, muhafaza ve ibraz edilmesi zorunlu bir işlemdir.
e-Serbest Meslek Makbuzu’ndan faydalanma yöntemleri aşağıdaki gibidir:
- Gelir İdaresi Başkanlığı Portalı: GİB’e bağlı e-Belge sistemi, kayıtlı e-Serbest Meslek Makbuzu’nu sorgulamanıza olanak tanır. https://ebelge.gib.gov.tr/esmmsorgula.html linki üzerinden ulaşım sağlayabilirsiniz. Karşınıza çıkan ekranda boş satırlara gerekli bilgileri yazarak sisteme girebilirsiniz.
- Özel Entegrasyon: Geliştirilen yazılımlar ile elektronik ortamda Serbest Meslek Makbuzu kesmenize olanak tanıyan programları geliştiren şirketlerin verdiği hizmetler ile entegrasyonu sağlayarak e-Serbest Meslek Makbuzu düzenleyip kesebilir ve müşterilerinize gönderebilirsiniz. e-Serbest Meslek Makbuzu hizmeti vermek isteyen özel entegratörlerin Başkanlıktan e-Serbest Meslek Makbuzu özel entegratörlüğü izni alması gerekir. Bu izne sahip olmanın koşulları www.efatura.gov.tr adresinde yer alan kılavuzda yazılıdır.
- Doğrudan Entegrasyon: Tercih edilen bilgi – işlem sistemleri, GİB’e ait Başkanlık sistemlerine entegre edilerek kullanılabilir. Şirket bünyesinde geliştirilip kullanılan sistemler ile şirketinize ait birimin kontrolünde GİB ile entegrasyon sağlanır. Bu şekilde dışarıdan destek alınmaksızın şirkete ait sistem ile e-Serbest Meslek Makbuzu düzenleme, kesme, müşteriye gönderme işlemleri gerçekleştirilebilir.
e-SMM Sorgulama Nasıl Yapılır?
e-SMM sorgulaması, serbest meslek erbaplarının düzenledikleri elektronik makbuzların doğruluğunu kontrol etmek için kullanılan bir işlemdir. Sorgulama Gelir İdaresi Başkanlığı’nın e-belge doğrulama sayfası üzerinden yapılır. Makbuzun üzerindeki karekod, belge numarası veya UUID bilgisi girilerek makbuzun GİB sisteminde kayıtlı olup olmadığı kolayca kontrol edilir. İşlem hem hizmet alan tarafın hem de serbest meslek erbabının belge güvenliğini sağlaması açısından önemlidir.
Entegratör kullanan işletmeler de kendi panelinden de tüm e-SMM kayıtlarını görüntüleyebilir. Bu sayede düzenlenen, iptal edilen veya hata alınan makbuzlar tek ekranda takip edilir. e-SMM sorgulama işlemi yalnızca geçmiş kayıtları doğrulamakla sınırlı değildir. Aynı zamanda makbuz numarası karmaşasını, mükerrer kayıt oluşmasını ve yanlış düzenlenmiş belgeleri tespit etme açısından da önemli bir güvenlik adımıdır.
e-Serbest Meslek Makbuzunun Kağıt Makbuzdan Farkı Nedir?
e-Serbest Meslek Makbuzu, kağıt makbuz ile aynı hukuki geçerliliğe sahiptir ancak düzenlenme ve saklama şekilleri farklıdır. e-SMM tamamen elektronik ortamda oluşturulur ve GİB sistemine otomatik olarak düşer. Bu nedenle kaybolma, yanlış doldurma, mükerrer kesim veya arşivleme sorunu yaşanmaz. Kağıt makbuzda manuel yazım hataları sık görülürken, e-SMM’de bilgiler otomatik olarak işlendiği için hata riski en aza iner.
Diğer bir fark ise denetime uygunluk ve saklama süreçleridir. Kağıt makbuzlar fiziksel ortamda saklanmak zorunda olup zamanla hasar görebilir. Oysa e-SMM dijital ortamda saklandığı için denetim dönemlerinde daha hızlı erişim sağlar. Ayrıca e-SMM’nin düzenlenmesi, gönderilmesi ve saklanması hem daha hızlı hem de daha düşük maliyetlidir. Bu nedenle serbest meslek erbaplarının dijital dönüşüm kapsamında e-SMM’ye geçmesi yaygınlaşmıştır.
e-SMM Düzenlememenin Cezası Var Mı?
Evet. e-SMM düzenlemesi zorunlu olup ilgili yükümlülüğe uymamak vergi mevzuatı kapsamında usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarına yol açar. Hizmet verildiği halde e-SMM düzenlenmemesi, gelir beyanının eksik yapılmasına neden olduğu için vergi ziyaına da sebebiyet verebilir. Bu durumda işletme hem makbuz kesmeme cezası hem de vergi ziyaı cezası ile karşı karşıya kalabilir. Gelir İdaresi, elektronik belge düzenlemeyen mükellefler için ağırlaştırılmış ceza uygulamaktadır.
e-SMM’nin zamanında düzenlenmemesi de cezai işleme tabidir. Hizmet verildiği an makbuzun düzenlenmesi gerekir ve gecikme durumunda özel usulsüzlük cezası uygulanabilir. Bu nedenle serbest meslek erbaplarının elektronik makbuz düzenleme süreçlerini aksatmaması önemlidir. Cezalar yalnızca mali kayıp oluşturmaz, aynı zamanda Vergi Usul Kanunu kapsamında mükellefin sicilini olumsuz etkileyebilir.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
e-Serbest Meslek Makbuzu’nun Özellikleri Nelerdir?
- Vergi Usul Kanunu’nun hükümlerine uygun olarak, serbest meslek erbabının mesleki faaliyetlerine göre düzenlenen bir evraktır.
- Yasal olarak kâğıt ortamında düzenlenen Serbest Meslek Makbuzu’ndan hiçbir farkı yoktur.
- Hizmeti alan tarafın talebi üzerine Serbest Meslek Makbuzu, kâğıt üzerinde ya da elektronik ortamda düzenlenebilir.
- Dijital ortamda muhafaza ve ibraz edilebilme özelliğine sahiptir.
- Hizmet sağlayıcı özel entegratör ile günlük olarak Gelir İdaresi Başkanlığı’na raporlanır.
e-SMM’ye Zorunlu Geçiş Nedir?
Tüm serbest meslek erbapları, serbest meslek makbuzu belgesini oluşturmakla yükümlüdür. Bir işverene bağlı olmadan icra edilen mesleklerin elde ettiği her türlü kazanç serbest meslek kazancı adı altına girer. 01/02/2020 tarihinden itibaren, serbest meslek faaliyetine başlayan ve devam ettiren bireyler, serbest mesleklerini icra etmelerini izleyen 3’üncü ayın sonuna kadar bu sisteme geçiş yapmakla yükümlüdür.
e-SMM Nasıl Kesilir?
e-SMM kesimi, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından onaylanan bir portal veya özel entegratörler aracılığıyla gerçekleştirilir. İlk etapta e-SMM sistemine kayıtlı bir kullanıcı hesabı oluşturmak ve bu hesabın yetkilendirilmesini sağlamaktır. Ardından kesilecek makbuz bilgileri (hizmet bedeli, KDV oranı, hizmet açıklaması vb.) sisteme girilir ve makbuz otomatik olarak oluşturulur. Müşteriye elektronik ortamda iletilen makbuz, yasal olarak geçerlidir.
e-SMM kesim işlemleri, kullanıcı dostu arayüzlere sahip sistemler sayesinde oldukça basittir. Ayrıca geçmişte düzenlenen makbuzlara erişim imkânı sunarak muhasebe süreçlerini daha düzenli hale getirir. Sistem hem manuel girişlere izin verir hem de bazı yazılımlarla entegre çalışarak makbuz kesim işlemlerini otomatikleştirir. Böylece serbest meslek erbapları zaman kaybetmeden iş süreçlerini yürütebilir.
e-SMM Geriye Dönük Kesilebilir Mi?
e-SMM’nin geriye dönük kesimi yalnızca belirli şartlar altında mümkündür. Yasal düzenlemelere göre makbuzun kesilmesi gereken tarihte teknik bir aksaklık yaşanmışsa veya mücbir sebepler mevcutsa geçmiş tarihlere ait e-SMM düzenlenebilir. Ancak bu işlemi gerçekleştirirken yasal yükümlülüklerin ve belirlenen sürelerin dikkate alınması önemlidir.
Geriye dönük kesim işlemi yapılırken Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine doğru bir açıklama ile başvuru yapılması gerekir. Başvuru, işlemin neden geciktiğini açıklayan belgelerle desteklenmelidir. Bunun dışında e-SMM’nin zamanında kesilmemesi durumunda, yasal yaptırımlarla karşılaşmamak için profesyonel bir destek alınması önerilir. Başka bir deyişle, e-SMM kesimi hem güncel hem de geriye dönük işlemlerde yasal düzenlemelere uygun şekilde yapılmalıdır.
e-SMM İçin e-İmza Gerekli Mi?
e-SMM başvurusu yaparken ve makbuz düzenlerken elektronik imza (e-imza) gereklidir. e-İmza, kullanıcıların dijital ortamdaki işlemlerini güvence altına alır ve hukuki geçerlilik sağlar. Özellikle e-SMM kesme işlemlerinde makbuzun yasal olarak kabul edilmesi için e-imza kullanımı zorunludur. Bu nedenle sisteme geçmeden önce bir e-imza edinilmesi ve imzanın aktif hale getirilmesi önemlidir.
e-İmza yalnızca başvuru ve düzenleme işlemlerinde değil, aynı zamanda güvenlik açısından da kritik rol oynar. Makbuzların doğru kişiye ait olduğunun kanıtlanması ve sahtecilik riskinin önlenmesi için e-imza, e-SMM sisteminin ayrılmaz bir parçasıdır.
e-SMM İçin Mali Mühür Gerekli Mi?
e-SMM kullanımı sırasında mali mühür özellikle tüzel kişiler için zorunludur. Şirketler, e-SMM başvurusu yaparken Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan (GİB) temin ettikleri mali mühürlerini kullanmak zorundadır. Mali mühür, elektronik ortamda düzenlenen belgelerin doğruluğunu ve bütünlüğünü garanti altına alır. Gerçek kişiler içinse e-imza yeterli olup, mali mühür gerekliliği bulunmaz.
e-SMM kesme işlemleri sırasında kullanılan mali mühür en önemli araçlardan biridir. Mühür sayesinde düzenlenen makbuzlar yasal olarak geçerli hale gelir ve Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine başarılı şekilde kaydedilir.
Freelance Çalışanlar Nasıl e-SMM Keser?
Son yıllarda freelance yani uzaktan çalışma, hiç olmadığı kadar benimsenmiş durumdadır. Bu nedenle freelance çalışanların fatura kesip kesmeyeceği de sürekli olarak tartışılan konulararasındadır. Freelance çalışanlar da, tıpkı fiziki olarak mesleklerini icra eden kişiler gibi serbest meslek makbuzu belgesini oluşturabilirler. Bu belge, kişinin freelance çalıştığını ve kazanç elde ettiğini kanıtlar niteliktedir.
En Kolay e-SMM’ye Nasıl Geçilir?
e-SMM belgesi oluşturmak, başlangıçta oldukça zor ve karmaşık görünebilir. Ancak siz de on binlerce işletme sahibinin terih ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı’nın ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığı hizmetinden hemen faydalanabilirsiniz. Logo İşbaşı’nın ücretsiz e arşiv portal entegrasyonuyla e arşiv faturanızı kesin gönderin. Tekrar tekrar müşteri bilgisi ve ürün bilgisi girmenize gerek kalmadan kayıtlı bilgilerden seçim yaparak e arşiv faturanızı saniyeler içinde oluşturabilirsiniz.
e-SMM Başvurusu Nasıl Yapılır?
e-SMM başvurusu, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi internet sitesi üzerinden veya özel entegratörler aracılığıyla yapılır. İlk adım olarak GİB Portalı’na giriş yaparak başvuru formunu doldurmanız gerekir. Daha sonra gerekli olan e-imza veya mali mühür bilgilerinizi sisteme tanımlamanız gerekir. İşlemler tamamlandığında e-SMM başvuru süreci başarılı şekilde tamamlanmış olur.
Başvuru sırasında sistem sizden meslek bilgilerinizi ve faaliyet alanınızı doğrulayan belgeleri de talep edebilir. e-SMM başvurusu, işletmenizin vergiye uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlamak için önemli bir adım olarak eksiksiz şekilde tamamlandığında dijital makbuz kesme işlemlerine kolayca başlayabilirsiniz.
e-SMM Başvuru Süresi Ne Kadar?
e-SMM başvuru süresi, GİB tarafından belirlenen kriterlere bağlı olarak değişebilir. Faaliyetlerine yeni başlayan bir serbest meslek erbabı, başvurusunu iş başlangıcından itibaren kısa süre içinde tamamlamak zorundadır. Özellikle yıl içerisinde e-SMM’ye geçme zorunluluğu getirilen işletmelerin, belirtilen sürelere riayet etmesi önemlidir. Aksi takdirde cezai yaptırımlarla karşılaşılabilir.
GİB tarafından genellikle geçiş sürecine uygun bir e-SMM başvuru süresi tanınır. Bu süreyi kaçırmamak ve işlemleri zamanında tamamlamak için başvuru işlemlerine erken başlamanız önerilir. Başvuru sırasında yaşanabilecek teknik aksaklıklar da göz önüne alınarak, gerekli belgeler ve e-imza/mali mühür hazır bulundurulmalıdır.
e-SMM Nasıl İptal Edilir?
“e-SMM nasıl iptal edilir?” sorusu, makbuz düzenlerken hata yapan veya işlemi geri almak isteyen serbest meslek erbaplarının sıkça merak ettiği bir konudur. e-SMM iptal işlemleri, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın portalı üzerinden ya da kullandığınız özel entegratör aracılığıyla yapılır. Öncelikle iptal etmek istediğiniz makbuzun bilgilerini sistemde bulmanız ve bu makbuz için iptal talebi oluşturmanız gerekir.
Makbuzun iptal edilmesi için yasal süre içerisinde işlem yapılması gereklidir. Genellikle makbuzun düzenlendiği tarihten itibaren belirli bir süre içinde iptal işlemi gerçekleştirilmelidir. e-SMM iptali sırasında sistem sizden iptal gerekçenizi açıklamanızı talep edebilir. Süreç, makbuz düzenleme işlemlerinin yasal ve düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlar. e-SMM kesme işlemleri sırasında dikkatli olmak iptale gerek kalmadan işlemleri doğru şekilde tamamlamanıza yardımcı olacaktır.
e-Serbest Meslek Makbuzu’nun Avantajları Nelerdir?
- Elektronik ortamda hazırlayacağınız Serbest Meslek Makbuzu ile hem kâğıt israfını hem de fazla maliyeti önleyebilirsiniz.
- e-Serbest Meslek Makbuzu ile arşivleme, baskı, depolama ve postalama gibi maliyetlerin tümünden vazgeçmeniz mümkün hale gelir.
- e-Serbest Meslek Makbuzu’na ait sistemde kayıtlı bulunan belgelerinizi 10 yıl süresince saklayabilir, e-Arşiv sayesinde olası veri kayıpları son bulabilecektir. Bu şekilde, dilediğiniz e-Serbest Meslek Makbuzu’nu istediğiniz an bulabilirsiniz.
- e-SMM kullanımı, hatalı ya da eksik işlem yapma ihtimalini en aza indirir. Bu sayede, elektronik ortamda Serbest Meslek Makbuzu oluşturacak olan herkese kolay ve hızlı işlem süreciyle zaman tasarrufunu beraberinde getirir.
- e-Serbest Meslek Makbuzu, SMS ve e-mail olarak düzenlenerek gerekli kişilere gönderilebilir. Makbuzu alan taraf bu makbuzu muhasebe kayıtlarına işleyebilir.
- Elektronik ortamda oluşturulan Serbest Meslek Makbuzları, sağladığı kâğıt vb. tasarruflar ile çevreyi korumak adına doğru bir seçenek haline gelir.
e-Serbest Meslek Makbuzu’na Nasıl Geçilir?
e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamasına geçebilmeniz için mali mühür ya da e-imzaya sahip olmanız gerekir. Mali mühür sahibi olmak demek GİB’in düzenlediği mali mühür sertifikasına sahip olmak anlamına gelir. Bu mührü alabilmeniz için TÜBİTAK’a bağlı bulunan Kamu Sertifikasyon Merkezi internet sitesine girerek başvurunuzu gerçekleştirmeniz ve sertifika ücretini ödemeniz gerekir. Süreci tamamladıktan sonraki 3-10 gün içinde sertifikanız elinize ulaşır.
E-imza ya da mali mühür sahibi olduktan sonra e-SMM uygulamasından yararlanma yöntemlerinden ihtiyacınıza en uygun olanı tercih edip kurulumu gerçekleştirdikten sonra e-SMM ile ilgili tüm işlemleri yürütebilir hale gelirsiniz.
e-Serbest Meslek Makbuzu’na Eklenmesi Gereken Bilgiler Nelerdir?
Serbest Meslek Makbuzu’nda mutlaka bulunması gereken birtakım bilgiler e-Serbest Meslek Makbuzu’nda da bulunmalıdır. Bu bilgiler aşağıdaki gibidir:
- Müşteriye ait isim, soy isim ya da unvan, adres, vergi mükellefi ise vergi dairesi, vergi kimlik numarası ya da T.C. kimlik numarası,
- Serbest meslek erbabına ait isim, soy isim, adres, vergi dairesi, vergi kimlik numarası ve T.C. kimlik numarası,
- Alınan paranın miktarı e-Serbest Meslek Makbuzu’nda yer alır. Varsa vergi tevkifatı tutarları ile KDV tutarları ayrıntısıyla belirtilir.
- Belgenin içeriğinde belge numarası, belge düzenlenme tarihi (tarih, saat, dakika olarak) bulunur.
- Mükelleflere ait bilgilere ek olarak ihtiyaç halinde başka bilgilere de yer verilebilir.
e-Serbest Meslek Makbuzu Kimler İçin Zorunludur?
Doktor, avukat, veteriner hekim, diş hekimi, mühendis, mimar, müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir, ressam, yazar, danışman, bestekar, öğretmen, artist, kimyager, menajer, senarist, ebe, yönetmen, sünnetçi, rehber, arzuhalci ve sağlık memuru gibi serbest meslek faaliyetlerini kendi nam ve hesaplarına yapan kişilerin e-SMM zorunluluğu bulunmaktadır.
Siz de on binlerce işletme sahibinin tercih ettiği muhasebe programı Logo İşbaşı’nda göndereceğiniz e SMM için yıllık 1000 kontöre kadar kullanım HEDİYE! Üstelik ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığı ile yerinizden kalkmadan, 15 dakikada hızlı ve kolayca e-SMM’ye geçersiniz. Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği Logo İşbaşı’nı 14 gün boyunca ücretsiz deneyebilirsiniz.
Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;