Gider Pusulası Nedir? Nasıl Kesilir? Gider Pusulası Örneği

Ticari sahada yapılan satın alımların belgelendirilmesi ve usule uygun şekilde kayıt edilmesi gerekli bir işlemdir. Her iki taraf da vergi mükellefi olduğunda basitçe fatura düzenlenerek süreç tamamlanabilir. Fakat taraflardan birinin vergi mükellefi olmaması durumunda ‘gider pusulası’ (vergi pusulası) adı verilen bir belge düzenlenmelidir. Bu belge aynı zamanda tüketicinin satın aldığı malı iade etmek istediği durumlarda da kullanılır.

Gider Pusulası Nedir?

Gider pusulası ya da bir diğer adı ile gider notu fatura yerine geçen resmi bir belgedir. Faturalamalar her ölçekten oluşumun kazancını yasal düzlemde gösterebilmesi ve pürüzleri giderebilmesi açısından önem taşır. Yasal olarak faturanın düzenlenemediği durumlarda gider pusulası kullanılarak fatura niteliği taşıyan resmi bir belge düzenlenebilir. Seri ve sıra numaralarının bulunduğu belgede aynı zamanda malın cinsi, miktarı, fiyatı, tarafların ad-soyad, unvan bilgisi gibi detaylar yer alır.

Hangi Durumlarda Düzenlenir? Gider Pusulası Ne Zaman Kullanılır?

Gider pusulası şu durumlarda düzenlenir:

● Vergi mükellefi olan taraf mükellef olmayan satıcıdan aldığı mal ya da hizmeti faturalamak istediğinde

● Tüketici satın aldığını iade etmek istediğinde

● Serbest meslek erbabına arızi şekilde ödeme yapıldığında

● Basit usulde vergilendirilen mükelleflerden sabit kıymet niteliğinde satın alım yapıldığında

● Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesinde yer alan istisnalar kapsamındaki satıcılardan satın alım yapıldığında

Gider Pusulası Ne İşe Yarar?

Vergi mükellefi olmayan kişilerden alınan mal veya hizmet karşılığında düzenlenen resmi belgeye Gider pusulası adı verilir. Belge sayesinde gelir elde eden kişi adına vergi kesintisi yapılır ve belgeyi düzenleyen işletme bu gideri yasal olarak kaydeder. Özellikle serbest çalışanlardan veya arızi şekilde iş yapanlardan alım yapıldığında kullanılır. Böylece vergilendirme kayıt altına alınmış olur.

Gider pusulası, stopaj ve gerektiğinde gider pusulasında KDV hesaplamalarını içerebilir. Bu sayede hem işverenin gider yazması hem de devletin vergi tahsil etmesi sağlanır. Özellikle belge düzenleme yükümlülüğü olmayan kişiler için bu yöntem yasal çözüm sunar. İşletmeler için ise vergisel denetimlerde önemli bir dayanak oluşturur.

Gider Pusulası Nasıl Kesilir?

Gider pusulası kesmek için belgeyi düzenleyecek kişinin bir ticari işletme veya serbest meslek erbabı olması gerekir. Belge, kâğıt ortamında ya da elektronik ortamda düzenlenebilir. Düzenleme sırasında alıcının kimlik bilgileri, alınan hizmet ya da malın türü ve tutar belirtilmelidir. İşlem sonunda belgeyi alan kişi tarafından imzalanması gerekir. Belgede yer alan bilgiler iki nüsha halinde hazırlanır; biri hizmet verene, diğeri işletmede kalır. Eğer stopaj veya KDV uygulanıyorsa bu tutarlar ayrı ayrı belirtilmelidir. Vergi oranları, işlem türüne göre farklılık gösterebilir. Her işlem için yeniden gider pusulası kesmek ve usule uygun şekilde belgelemek zorunludur.

Kimler Gider Faturası Kullanır?

Şu statüdeki taraflar gider faturası kullanır:

● Vergiden muaf olan esnaflar

● Serbest meslek erbapları

● Kazançları basit usulde vergilendirilen ve defter tutmak zorunda olan çiftçiler

● Birinci ve ikinci sınıf ticaret erbapları

Gider Pusulası Nasıl Temin Edilir?

Gelir pusulası düzenleyecek olan taraf vergi dairesinden izin almalıdır. Vergi dairesi izin belgesini başvuran tarafın vergi levhasına göre düzenler ve tacirlere verir. İzin belgesi çıktığında noter ya da Maliye Bakanlığı’ndan gider pusulası alınabilir. Düzenlenmek istenen gider pusulası ise mükelleflerin anlaştığı bir matbaaya bastırılır ya da notere onaylatılır.

Kimler Gider Pusulası Düzenler?

Vergi Usul Kanunu’nun 234. maddesine göre birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde vergilendirilenler, defter tutmak zorunda olan serbest meslek erbabı ve çiftçiler, vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler ve satın aldıkları emtia için gider pusulası düzenlemek durumundadır.

Gider Pusulasında Olması Gereken Bilgiler

Gider pusulası düzenlenirken mutlaka tarafların adı soyadı veya unvanı, T.C. kimlik numarası ya da vergi numarası yer almalıdır. Ayrıca işlemin türü, miktarı, birim fiyatı ve toplam tutarı da açıkça yazılmalıdır. Gider pusulasında KDV varsa ayrıca belirtilmeli ve stopaj oranı da gösterilmelidir. Belgenin düzenlendiği tarih ve belge numarası da eksiksiz olmalıdır.

İki nüsha düzenlenen belgede alıcı ve satıcının imzaları bulunmalıdır. Belgede yapılan ödemenin şekli (nakit, havale vb.) de yazılabilir. Bilgiler sayesinde belge yasal geçerlilik kazanır. Eksik veya hatalı bilgi bulunan gider pusulaları denetimlerde sorun çıkarabilir.

Gider Pusulası Nereden Alınır?

Gider pusulası maliye onaylı olarak matbaalardan temin edilebilir. Aynı zamanda e-belge mükellefleri elektronik ortamda da gider pusulası düzenleyebilir. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sistemine entegre çalışan muhasebe yazılımları üzerinden elektronik gider pusulası oluşturmak mümkündür. Bu da hem zaman kazandırır hem belge güvenliğini artırır.

Manuel belge kullanan işletmeler için noter tasdikli gider pusulası defteri bulunmaz. Doğrudan matbaa baskılı olarak kullanılır. Belge düzenlemek için özel bir ruhsat gerekmez. Ancak belgeyi kullanan işletme, gelir ve stopaj kaydını muhasebeye işlemelidir. Günümüzde e-Gider Pusulası yaygınlık kazanır.

Gider Pusulası Nasıl Doldurulur?

Gider pusulası doldurulurken ilk olarak belge numarası ve düzenleme tarihi yazılır. Ardından mal veya hizmetin tanımı, miktarı, birim fiyatı ve toplam bedel belirtilir. Gerekli ise gider pusulasında KDV oranı ve tutarı ayrıca yazılır. Son olarak tarafların bilgileri girilerek belge imzalanır.

Hizmetin türüne göre stopaj oranı da hesaplanmalı ve belgeye eklenmelidir. Özellikle serbest işlerde %20’ye kadar değişen oranlar uygulanabilir. Belge iki nüsha hazırlanmalı, biri karşı tarafa verilmeli, diğeri muhasebe arşivine alınmalıdır. Tüm alanlar okunaklı ve eksiksiz doldurulmalıdır.

Gider Pusulası Örneği

Gider pusulası örneği hazırlarken dikkat edilmesi gereken temel bilgiler vardır. Örneğin: “10.02.2025 tarihinde Ahmet Yılmaz’a yapılan temizlik hizmeti karşılığında 2.000 TL ödeme yapılmıştır. Stopaj %20 oranında hesaplanmış, net ödeme 1.600 TL olarak belirlenmiştir.” şeklinde bir örnek verilebilir. Belge, her iki tarafça imzalanmalı ve muhasebeye kaydedilmelidir. Örnekte hem hizmet tanımı hem vergisel kesintiler belirtilmiştir. Eğer KDV dahilse “gider pusulasında KDV oranı %18 olarak belirtilmiştir” şeklinde de eklenmelidir. Uygulamalı örnekler işletmelerin belgeyi doğru kullanması açısından önemlidir. Muhasebeci rehberliğiyle düzenlenen gider pusulaları daha sağlıklı olur.

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Gider Pusulası Nasıl Düzenlenir?

Şu adımlarla gider pusulası düzenlenerek mükellef olmayan taraftan yapılan alışveriş faturalandırılabilir:

● Mükellefler gider pusulasını maliye ile anlaşması bulunan matbaalardan bastırır.

● Aynı zamanda kırtasiyeden alınan boş gider pusulası ciltleri notere onaylattırılabilir.

● Mükellefler tarafından gider pusulası 2 nüsha şeklinde düzenlenir. Doldurulması gereken alanlar eksiksizce doldurulur. 2 nüshası olmayan, bilgileri eksik ya da yanlış olan gider pusulaları geçersizdir.

● Gider pusulasının bir nüshası satıcıya, bir nüshası ise mükellef olan tarafa verilir.

● Alıcı taraf satıcı tarafa gider pusulasını imzalatarak süreci tamamlar.

Stopaj Nedir?

Stopaj ödeme alacak taraftan yapılan vergi kesintisine verilen isimdir. Yapılan kesinti vergi dairesine yatırılır. Normal olarak kişinin kazancını belgelemesi ve beyan etmesi sonucu vergi kesilir. Stopaj vergisi kazanç henüz beyan edilmeden kesilen vergidir. Ödeme alıcıya geçmeden kesinti yapılır.

Gider Pusulası Stopaj Oranları

Gider pusulasının kullanıldığı satışlarda Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesine göre stopaj kesintisi yapılmalıdır. Bu kesintinin oranı satışı yapılan mala göre değişiklik gösterir. Gider pusulası için stopaj oranları şu şekildedir:

● Hurda mal alımlarında %2 kesinti yapılır.

● Vergi mükellefi olmayan, esnaf muafiyetinden de yararlanmayan satıcı, tüzel ya da gerçek kişi adında mallarını kapı kapı dolaşarak satıyorsa komisyon ve prim ödemelerinden %20 kesinti yapılır.

● Dokuma ürünleri, çarşaf, havlu, kilim, örgü ve her türlü nakış işleri, her nevi turistik eşya, süpürge, sepet, hasır vb. mal ücretleri ve bu malların üretiminin hizmet bedellerinden %2 kesinti yapılır.

● Diğer mal statüsündeki alımlarda %5 kesinti yapılır.

● Diğer hizmet statüsündeki alımlarda %10 kesinti uygulanır. Ürün ve hizmet bedelinin ayrılmaması durumunda %10 kesinti yapılır.

Gider Pusulasında KDV Olur mu?

Bazı işlemlerde gider pusulasında KDV uygulanması gerekir. Özellikle vergi mükellefi olmayan kişiden alınan hizmet veya mal için KDV hesaplanarak belgeye yansıtılır. KDV oranı, işlemin türüne göre %1, %8 veya %20 olabilir. KDV işletme tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilir.

KDV dahil düzenlenen gider pusulalarında tutarların brüt ve net olarak ayrılması önemlidir. Bu ayrım, muhasebe kaydı yapılırken vergi hesaplamasının doğru olmasını sağlar. Belge üzerinde KDV’ye ilişkin detayların belirtilmesi yasal zorunluluktur. Bu da denetimlerde belge geçerliliği açısından kritik bir unsurdur.

Gider Pusulası Fatura Yerine Geçer mi?

Gider pusulası, fatura yerine geçebilen bir belgedir; ancak sadece vergi mükellefi olmayan kişilerden alım yapıldığında geçerlidir. Örneğin serbest çalışan birine yapılan ödemede, gider pusulası düzenlenerek belge oluşturulabilir. Bu durumda ayrıca fatura alınmasına gerek yoktur. Belge, Vergi Usul Kanunu’na göre yasal bir evraktır.

Vergi mükellefi olanlardan yapılan alımlarda mutlaka fatura alınması gerekir. Gider pusulası kesmek yalnızca belirli durumlarda geçerlidir. Faturaya alternatif olarak yalnızca sınırlı çerçevede kullanılabilir. Yanlış kullanım cezai yaptırımlara neden olabilir.

Gider Pusulası Noter Tasdiki Zorunlu mu?

Gider pusulası için noter tasdiki zorunlu değildir. Belge, maliye onaylı matbaalardan alınarak doğrudan kullanılabilir. Elektronik ortamda düzenlenen e-Gider Pusulası için ise ayrıca hiçbir fiziki tasdik işlemi yapılmaz. Bu sayede belge daha pratik şekilde hazırlanabilir.

Gider pusulası kesmek isteyen işletmelerin yalnızca mali müşavir aracılığıyla belgeyi muhasebeye kaydetmesi yeterlidir. Herhangi bir noter işlemi olmadığı için belge maliyeti de düşüktür. Ancak yasal geçerliliği yüksektir ve denetimlerde resmi evrak olarak kabul edilir. Belgede usulsüzlük yapılması durumunda vergi cezası uygulanabilir.

Kullanan 10 kişiden 9’unun önerdiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı ile e fatura ve e arşiv faturalarınızı dilediğiniz yerden kolaylıkla kesebilir, gelir-gider takibi ve stok takibinizi gerçekleştirebilirsiniz. Aklınıza takılan soruları sorabileceğiniz uzmanlarımız ve işletmenize özel çözümler sayesinde tek bir yerden tüm işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.

Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;