Matrah, vergilendirmeye esas olan kazancın belirlenmesinde temel alınır ve bir gelirin üzerindeki giderler düşürülerek elde edilen tutar üzerinden hesaplanır. Bu şekilde matrah vergisi hesaplamasında kullanılan gelir miktarı oluşturulur.
Advolorem matrah ve spesifik matrah olmak üzere iki farklı şekilde yapılabilir. Belirli bir tutar üzerinden yapılan matrah advolorem matrahtır. Vergiye konu olan şeylerin özelliklerine göre özel bir matrah yapılabileceği gibi vergi borcunun hesaplanması için bazı usuller vardır. Bu usuller: karineler, idari takdir, götürü ve beyan usulleri olarak adlandırılır.
Karineler
Karineler: Karineler usulünde mükellefin vergilendirilecek olan varlıklarının belirlenmesinde karine olarak kabul edilen göstergeler esas alınır.
İdari takdir usulü: İdare takdir usulünde her bir mükellef için ayrı bir hesaplama yapılır.
Götürü usulü: Götürü usulünde önce belirli bir mükellef grubu için matrah tespiti yapılır, ancak bu tespit karineler ve idarece takdir usullerinde olduğu gibi her mükellef için ayrı olarak yapılmaz. Görütr usulünde yükümlülüler gruplara ayrılarak matrah belirlenir.
Beyan usulü: Beyan usulünde ise diğer usullerden farklı olarak mükelleflerin beyanları dikkate alınır.
Verginin Tarifesi
Vergi tarifesi vergi borcunun hesaplanabilmesi için vergi matrahına uygulanan ölçülere verilen isimdir. Verginin temel öğelerinden biri olan vergi tarifesi her vergi kanunu tarafından açık ve net olarak belirtilmelidir. Bakanlar Kurulu vergi tarifesinde değişiklik yapabilme hakkına sahiptir. Ancak bu durum Anayasanın 73. maddesinde kanunun belirttiği sınırlar içerisinde bir değişiklik olabilir.
Vergi matrahına uygulanan ölçüler iki çeşittir. Bunlar, spesifik miktar ve advalorem tarifedir.
Spesifik Tarife
Spesifik tarife(Miktar usulü): Bu tarifede matrah biriminden alınacak vergi mutlak rakam olarak saptanır.
Advalorem Tarife
Advalorem tarife(Oranlar usulü): Bu tarifede ekonomik ve teknik değerlere göre belirlenen matraha belirli oranlar uygulanır. Advalorem vergi tarifesinde; tek oranlı tarife, artan oranlı tarife, tersine tarife ve azalan oranlı tarife olmak üzere dört çeşit tarife vardır.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;
Vergi Matrahı Artışı Nedir ve Nasıl Yapılır?Geçici Vergi Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Damga Vergisi Nedir, Oranları Nasıl Hesaplanır?