İşletmeler, rekabetçi piyasa koşullarında varlıklarını sürdürebilmek ve müşteri memnuniyetini sağlamak adına çeşitli ödeme seçenekleri sunabilirler. Vadeli satış veya hizmet sunumu, bu seçeneklerin başında gelir. Bu yöntem alıcılara finansal esneklik sağlarken, satıcıları ise bazı risklerle karşı karşıya bırakabilir. Alıcılar ürün veya hizmet bedelini belirli bir tarih itibarıyla ödemeyi kabul ederken, vadeli ödeme seçenekleri genellikle satıcılar için maliyet artışını beraberinde getirebilir. Bu maliyet de çoğunlukla alıcıya yansıtılan vade farkı ile telafi edilmeye çalışılır. “Vade farkı nedir, nasıl oluşur?” ve “Vade farki hesaplama ve muhasebe kayıtlarına nasıl yansıtılır?” sorularının yanıtları için okumaya devam edin
Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de internet erişimi olan her yerden ön muhasebenizi takip edin!
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Vade Farkı Nedir?
Vade farkı, satıcılar ve alıcılar arasındaki ticari işlemlerde ortaya çıkan, vadeli ödemelerde yaşanabilecek gecikmelerin bir sonucu olarak beliren ek maliyeti tanımlar. Alıcı, anlaşılan ödeme süresi içerisinde borcunu ödeyemezse, satıcı bu durumu telafi etmek için vade farkını devreye sokar. Vade farkı bir anlamda, satıcının zamanında alamadığı ödemenin yarattığı mali yükü dengeleme mekanizmasıdır ve alıcı tarafından ekstra maliyet olarak karşılanır.
Profesyonel muhasebe programı denince akla on binlerce kişinin tercih ettiği Logo İşbaşı akıllara gelir! Logo İşbaşı ile kolaylıkla ön muhasebenizi yönetir göndereceğiniz e-fatura ve e-arşiv faturalar için aylık 175/ yıllık 2100 kontöre kadar kullanım HEDİYE! Üstelik ücretsiz e-faturaya geçiş danışmanlığı ile yerinizden kalkmadan, 15 dakikadan daha az bir zamanda hızlı ve kolayca e-faturaya geçebilirsiniz. Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği Logo İşbaşı’nı 14 gün boyunca ücretsiz deneyebilirsiniz.
Vade farkının temel amacı, satıcıyı finansal risklere karşı korumak ve bu risklerin yarattığı olası mali zararları telafi etmektir. Bu da alıcı için ise anlaşılan ödeme planına sadık kalmamanın bir bedeli olabilir. Vade farkı belirlenen oranlarda, genellikle yüzde bazında ve periyodik olarak hesaplanır. Bu hesaplamada geciken gün veya ay sayısı dikkate alınır. Oluşan bu ek maliyet, satıcı tarafından alıcıya belirlenen tutar üzerinden eklenir. Fark sözleşmelere, faturalara ve diğer ticari dokümanlara eklenerek resmiyet kazanır. Bu sayede hem satıcı hem de alıcı olası bir ödeme gecikmesinde ne kadar ek maliyetle karşı karşıya kalacaklarını bilirler.
Vade Farkı Hesaplama Nasıl Yapılır?
Vade farkı hesaplaması, genellikle Ağırlıklı Ortalama Vade yöntemi kullanılarak yapılır. Bu yöntem, ödemelerin farklı dilimlerde ve farklı vadelerde yapılması halinde son derece etkilidir. Hesaplamayı nasıl yapabileceğinize dair aşamalar şu şekildedir:
- Öncelikle her bir alacak tutarı için ödeme tarihi ile vadenin bitim tarihi arasındaki gün sayısı belirlenir. Diyelim ki 1.000 TL’lik bir borç için ödeme tarihi ile vadenin bitim tarihi arasında 10 gün var.
- Daha sonra ilgili gün sayısı ilgili alacak tutarı ile çarpılır. Yani 10 gün x 1.000 TL = 10.000 TL’lik bir ağırlıklı tutar ortaya çıkar.
- Tüm alacaklar için bu şekilde hesaplanan tutarlar toplanır. Eğer başka bir alacak için 15 gün ve 2.000 TL varsa; 15 gün x 2.000 TL = 30.000 TL daha eklenir ve toplam ağırlıklı tutar 10.000 TL + 30.000 TL = 40.000 TL olur.
- Bu toplam ağırlıklı tutar, toplam alacak tutarı ile bölünür ve Ağırlıklı Ortalama Vade gün sayısı elde edilir. Eğer toplam alacak 100.000 TL ise; 40.000 TL / 100.000 TL = 0,4 gün Ağırlıklı Ortalama Vade gün sayısı bulunur.
- En son adımda ise bulunan Ağırlıklı Ortalama Vade gün sayısı geçerli faiz oranıyla çarpılarak vade farkı hesaplanır. Eğer faiz oranı %5 ise; 0,4 x %5 = %0,2 vade farkı oluşur.
Vade farkı hesaplama süreci, tarafların anlaşmalarına ve ticari teamüllere bağlı olarak değişebilir ve bu süreçte uygulanacak yöntem ve faiz oranı taraflar arasında karşılıklı anlaşma ile belirlenir. Ayrıca tüm bu detaylar sözleşme ve anlaşmalarda yer alarak resmiyet kazanır. Böylece taraflar, üzerlerine düşen mali yükümlülükleri daha net şekilde anlarlar.
Siz de on binlerce işletme sahibinin tercih ettiği e-fatura programı Logo İşbaşı’nda göndereceğiniz e fatura ve e arşiv fatura için aylık 175/ yıllık 2100 kontöre kadar kullanım HEDİYE fırsatından yararlanın. Üstelik ücretsiz e faturaya geçiş danışmanlığı ile yerinizden kalkmadan, 15 dakikadan daha az bir zamanda hızlı ve kolayca e-faturaya geçersiniz. Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği Logo İşbaşı’nı 14 gün boyunca ücretsiz deneyebilirsiniz!
Vade Farkı Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?
Vade farkı muhasebe kaydı, işletmeler için finansal süreçlerin doğru yansıtılması açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu süreç Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) ve yasal düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Muhasebe kaydı yaparken şu adımlar takip edilebilir:
- İlk adım, olarak vade farkının doğru şekilde hesaplanması gerekir. Bu da satışın yapıldığı tarih ve oran baz alınarak gerçekleştirilir. Örneğin, eğer %2 vade farkı uygulanıyorsa ve borç tutarı 1.000 TL ise vade farkı bu oran ve tutar üzerinden hesaplanır.
- Hesaplanan vade farkının muhasebeleştirileceği hesap TMS’ye göre 602 “Satışlardan Vade Farkları” hesabı olarak seçilir. Buraya kaydedilen vade farkı tutarı gelir olarak muhasebeleştirilir.
- 602 hesabı alacaklandırılırken örneğin 420 “Satışlar” gibi ilgili gelir hesapları borçlandırılır. Bu işlem vade farkının alacağa yansıtılması ve ilgili gelir hesaplarına borç kaydedilmesi şeklinde yapılır.
- Oluşan vade farkı, satış faturasında da görünmelidir. Fatura üzerindeki fark, toplam tutara ek olarak ayrı satır halinde belirtilir.
- Eğer vade farkı ödemesi alındıysa, ilgili alacak hesabı düşürülerek vade farkı tahsilatı kaydedilir. Bu durumda 602 hesabı borçlandırılırken alacak hesapları alacaklandırılır.
Vade farklarının alıcı ve satıcı açısından düşünüldüğünde, gelir elde edildiği durumda 602 diğer gelirler hesabında, gider olması gerektiği durumda ise finansman giderlerinin 780 finansman giderleri alt grubunda yer alması beklenebilir. Ancak analitik muhasebeleştirme kolaylığı sağlamak adına bazı firmalar 760 ve 770 hesaplarını da kullanabilirler. Vade farkı muhasebe kaydı şirketin kendi muhasebe politikalarını ilgili hesap planına uygun olarak, yasal düzenlemelere ve Türkiye Muhasebe Standartları’na bağlı kalarak yapması gerekir. Bu sayede hem yasal uyumluluk sağlanır hem de finansal raporlamalar doğru şekilde yansıtılmış olur.
Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;
İş Sözleşmesi Nedir? Türleri Nelerdir?