Tek Düzen Hesap Planı Nedir? Nasıl Çalışır? Örneği

Tek Düzen Hesap Planı Nedir?

Tek düzen hesap planı işletmelerin mali işlemlerini belli bir sistem içinde kaydetmesini sağlayan standart hesap listesidir. Türkiye’de muhasebe uygulamalarının tek tipte yapılması amacıyla hazırlanmıştır. Böylece her işletme aynı hesap kodlarını kullanarak kayıt yapar. İlgili sistem, mali tabloların karşılaştırılabilir olmasına imkân tanır. İşletmelerin faaliyet sonuçları, tek bir format sayesinde hem yatırımcılar hem de kamu otoriteleri için anlaşılır hale gelir.

Tek Düzen Hesap Planı Ne İşe Yarar?

Tek düzen hesap planı işleyişi mali verilerin düzenli tutulmasını ve raporlanmasını kolaylaştırır. Bu sayede gelir, gider ve varlıkların doğru şekilde takip edilmesi mümkün olur. Ayrıca mali tabloların ulusal ve uluslararası standartlara uygun hazırlanmasını sağlar. Diğer yandan sistem, denetimlerde şeffaflık sunar. Vergi dairesi ve bağımsız denetçiler, tek tip düzen sayesinde işletmelerin hesaplarını kolayca kontrol edebilir.

Öte yandan tek düzen hesap planı işleyişi şirketler arası karşılaştırmayı da kolaylaştırır. Aynı sektördeki işletmelerin mali tabloları ortak bir dilde hazırlandığı için analiz ve değerlendirme daha sağlıklı yapılır. Bu durum hem yatırımcıların hem de kredi veren kurumların karar alma süreçlerinde güvenilir veriler sunar.

Tek Düzen Hesap Planı Nasıl Çalışır?

Tek düzen hesap planı işleyişi, hesap sınıflarına göre düzenlenmiştir. Varlıklar, borçlar, öz kaynaklar, gelirler ve giderler ayrı kodlarla kaydedilir. Böylece her işlem belirli bir hesap grubuna dâhil edilir. Kayıtların düzenli yapılması sayesinde dönem sonu mali tablolar otomatik olarak tutarlı hale gelir. Bu durum işletmelerin finansal durumunu doğru yansıtır. Tek düzen hesap planı işleyişi işletmelerin mali kontrolünü güçlendirir. Her hesap kodunun belirli bir işleme karşılık gelmesi, hata payını en aza indirir. Bu sayede finansal raporlamada şeffaflık sağlanırken, yönetim kararları da daha güvenilir verilere dayanır.

Tek düzen hesap planı bir muhasebe standardıdır. Belirli bir düzene göre oluşturulmuş hesapların bulunduğu listeye Tek Düzen Hesap Planı adı verilir. Bu planda yer alan kod ya da hesaplar değiştirilemez. Fakat mükellef istediği hesapları muhasebe kaydına geçirebilir. Tek Düzen Hesap Planı kodlama sistemi şu şekildedir:

● Hesap kodunun ilk rakamı hesap sınıfını belirtir.

● Hesap kodunun ikinci rakamı hesap grubunu belirtir.

● Hesap kodunun üçüncü rakamı büyük defter hesabını belirtir.

Tek Düzen Hesap Planı yüzlerce başlık içerir. Mükellefler kendi faaliyetlerine uygun hesapları muhasebe kayıtlarına işler.

Tek Düzen Hesap Planı Ne Zaman Yürürlüğe Girmiştir?

Tek Düzen Hesap Planı Türkiye’de 1 Ocak 1994 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tarih itibariyle bilanço esasına göre defter tutan tacirler Tek Düzen Hesap Planı sistemini kullanmak zorundadır.

Hesap Planı Açıklamaları

Dönen Varlıklar

Dönen varlık bir yıl ya da normal bir faaliyet döneminden daha kısa sürede nakde dönüşen varlıklara verilen isimdir. Bu hesap grubuna oluşumun bir yıl içerisinde nakde çevireceği varlıklar işlenir. Nakit olarak bulunan para, bankada bulunan para ve stokta yer alan mallar dönen varlıklara örnek olarak verilebilir.

Duran Varlıklar

Duran varlık bir yıldan ya da bir faaliyet döneminden fazla sürede nakde dönüşecek varlıklara verilen isimdir. Bu hesap grubuna oluşumun faaliyetlerinde 1 yıl içerisinde değerlendiremeyeceği değerler işlenir. Faaliyet amacıyla kullanılan makineler, aletler, arabalar, taşıma çözümleri duran varlıklara örnek olarak verilebilir.

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Bu hesap grubunda oluşumun en geç bir yıl ya da bir faaliyet dönemi içerisinde ödemesi gereken yabancı kaynaklar yer alır. 1 yıldan ya da bir faaliyet döneminden kısa sürede ödenmesi gereken krediler örnek olarak verilebilir.

Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar

Uzun vadeli yabancı kaynaklar oluşumun bir yıl ya da bir faaliyet döneminden fazla sürede ödeyeceği yabancı kaynaklara verilen isimdir. Bu hesap grubuna bir faaliyet dönemi ya da bir yıldan daha fazla sürede ödenecek yabancı kaynaklar işlenir. Bir faaliyet döneminden ya da bir yıldan uzun sürede ödenecek olan krediler, borçlar buna örnek olarak verilebilir.

Öz Kaynaklar

Bir diğer adı sermaye olan bu hesap grubunda oluşuma ortaklar ya da sahipler tarafından kayılan değerler işlenir. Öz kaynaklar hesap grubunda bilanço tarihinde işletme sahipleri ve ortaklarının işletmeye yapmış olduğu yatırımlar izlenir.

Hangi Şirketler Tek Düzen Hesap Planı Kullanır?

Türkiye’de faaliyet gösteren tüm sermaye şirketleri tek düzen hesap planı kullanmak zorundadır. Anonim ve limited şirketlerin yanı sıra kooperatifler de bu sisteme tabidir. Böylece tüm şirketler aynı muhasebe diliyle kayıt tutar. Bunun dışında şahıs işletmeleri ve bazı serbest meslek erbapları için de tek düzen hesap planı uygulanabilir. Ancak zorunluluk esas olarak büyük ölçekli işletmeler için geçerlidir.

Tek Düzen Hesap Planı Örneği

Bir tek düzen hesap planı örneği, 100 kasa hesabı üzerinden verilebilir. İşletmenin kasasındaki nakit hareketleri bu hesapta kaydedilir. Aynı şekilde 120 alıcılar hesabı, işletmenin müşterilerden olan alacaklarını gösterir. İlgili örnekler, hesap planının pratikte nasıl çalıştığını gösterir. Her hesap kodu belirli bir işleme ayrıldığından kayıtların karışması önlenmiş olur.

Tek Düzen Hesap Planına Uymamanın Cezası Var mı?

Tek düzen hesap planına uymama muhasebe kayıtlarının usule aykırı tutulması anlamına gelir. Bu durumda vergi denetimlerinde usulsüzlük cezası kesilebilir. Ayrıca mali tabloların güvenilirliği zedelenir. Tek düzen hesap planına uymama cezası, Vergi Usul Kanunu çerçevesinde uygulanır. Bu cezalar para cezası olabileceği gibi bazı durumlarda vergi matrahının yeniden belirlenmesi gibi sonuçlar da doğurabilir.

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Gelir Tablosu Hesapları

Bu hesap grubuna oluşumun ilgili faaliyet dönemi içerisinde elde ettiği kazanç işlenir. Gelir tablosu hesapları brüt satışlar, satışların maliyeti ve olağan dışı kâr gibi kalemlerden oluşur.

Maliyet Hesapları (7/A Seçeneği)

Bu hesap grubu maliyet muhasebesi bağlantı hesapları, gider hesapları, gider yansıtma hesapları ve fark hesapları olmak üzere 4 başlıktan oluşur. 7/A seçeneği maliyet hesaplarında giderler esas defterlerdeki fonksiyon esasına göre belirlenir.

Serbest Hesaplar

Bu hesap grubu diğer hesaplarda sınıflandırılamayan gelir ve giderlerin kaydı için kullanılır. Tek düzen hesap planı sisteminde hiçbir kategoriye yerleştirilemeyen gider ve gelirler bu hesap grubuna işlenir.

Nazım Hesaplar

Nazım hesaplar oluşumun varlık ve kaynaklarında değişime yol açmayan, çift taraflı kayıt esasına göre kendi aralarında muhasebeleştirilen hesapların işlenmesi için kullanılır. Nazım hesaplar sadece kendi aralarında muhasebeleştirilebilir. Muhasebeleştirme bir değerin kayıtlara alınması işlemine verilen isimdir.

Tek Düzen Hesap Planı Oluşumu

Tek Düzen Hesap Planı oluşumu şu şekildedir:

1XX – Dönen Varlıklar

2XX – Duran Varlıklar

3XX – Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

4XX – Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar

5XX – Özkaynaklar

6XX – Gelir Tablosu Hesapları

7XX – Gider Hesapları

8XX – Serbest

9XX – Nazım Hesaplar

Kullanan 10 kişiden 9’unun önerdiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı ile e fatura ve e arşiv faturalarınızı dilediğiniz yerden kolaylıkla kesebilir, gelir-gider takibi ve stok takibinizi gerçekleştirebilirsiniz. Aklınıza takılan soruları sorabileceğiniz uzmanlarımız ve işletmenize özel çözümler sayesinde tek bir yerden tüm işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.

Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;