Para, kıymetli evrak, mal benzeri kıymetli eşyaların teslim edildiğini ispatlamak için düzenlenen makbuza “Tediye makbuzu” denir. Tediye makbuzu, firmaların satıcı konumundaki firmaya ödeme yaparken kendi iç sistemlerinde kullanmayı tercih ettikleri ve paranın teslim edildiğini bir nevi resmî hale getirdikleri evrak olarak geçer.
Tediye Ne Demek?
Tediye kelime anlamı olarak “ödeme” demektir ve ticari işlemlerde bir borcun nakit veya çek gibi yollarla ödenmesini ifade eder. Tediye hem kamu hem özel sektörde sıkça kullanılan bir muhasebe terimidir. Genellikle kasa çıkışı gerektiren işlemler için kullanılır. Bu kapsamda tediye kavramı, ödeme sürecinin resmi ve kayıtlı biçimde yürütülmesinin temelidir. Muhasebe sistemlerinde tediye işlemleri, belge ile doğrulanmak zorundadır. Bu nedenle ödemeyi belgeleyen araçlardan biri olan tediye makbuzu, işletmelerin nakit çıkışlarını belgelemek için kullanılır. Her ödeme işleminde düzenli kayıt sağlanması açısından tediye terimi oldukça önemli bir yere sahiptir.
Tediye Makbuzu Nedir?
Tediye makbuzu bir işletmenin yaptığı nakit veya çek ödemelerini belgelemek amacıyla düzenlenen resmi evraktır. Genellikle kasa çıkışı sırasında kullanılır ve alacaklı tarafa ödeme yapıldığını gösterir. Tediye makbuzları hem ödeyen hem de ödeme alan taraf açısından güvenli bir işlem belgesidir. İşletmelerin muhasebe kayıtlarını eksiksiz ve yasal düzenlemelere uygun biçimde tutabilmeleri için ilgili belgeye ihtiyaç duyulur. Özellikle küçük işletmelerde ve serbest meslek erbaplarında kasa hareketlerinin takibi için “Tediye makbuzu neden kesilir?” sorusunun cevabı güvenilir kayıt ihtiyacıdır.
Tediye Makbuzu Ne İşe Yarar?
Verilen bir hizmet karşılığında ödemenin kayıt altına alındığı resmi bir belge niteliğinde sayılan tediye makbuzu, ödeme yapan kişi ya da firma tarafından düzenlenen makbuzdur. Tediye makbuzu nüshalı şekilde düzenlenir ve makbuz üzerinde ödeme yapan firma ile ödeme alan firmaların bilgileri yer alır. Ödeme yapan firmanın hem kendisi hem de sorumlu olduğu kişilere karşı söz konusu ücretin ödendiğini ispat edici bir belge niteliğinde olduğundan muhasebe açısından önemlidir.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Tediye Makbuzu Nasıl Düzenlenir?
Tediye makbuzu düzenleme işlemi muhasebe veya işletme yetkilisi tarafından gerçekleştirilir. Makbuz üzerinde tarih, makbuz numarası, ödeme yapılan kişi ya da kurumun bilgileri, ödeme tutarı ve ödeme nedeni yer almalıdır. Ayrıca ödeme şekli (nakit, çek vb.) de açıkça belirtilmelidir.
Makbuzun her iki tarafça imzalanması ve firma kaşesi ile onaylanması yasal geçerlilik açısından önemlidir. Günümüzde bu belgeler elektronik ortamda da düzenlenebilmektedir. Ancak elle yazılan veya matbu formlarla hazırlanan makbuzlar hâlâ yaygın olarak kullanılmaktadır.
Tediye Makbuzu Ne İçin Kullanılır?
Tediye makbuzu nakit çıkışlarının belgelendirilmesi için kullanılır. Mal alımı, hizmet ödemesi, personel avansı veya borç ödemesi gibi işlemler sırasında düzenlenir. Belge, muhasebe kayıtlarında işlemin kaynağını doğrulamak açısından önemlidir. Öte yandan denetim süreçlerinde yapılan ödemelerin resmi kaynağını belgelemek için kullanılır. Özellikle vergi ve SGK incelemelerinde, kasa çıkışlarının makbuz ile belgelendirilmiş olması gerekir. Bu nedenle tediye makbuzu, şeffaflık ve yasal uyumluluk açısından kritik rol oynar.
Tediye Makbuzu Nasıl Doldurulur?
Tediye makbuzu doldurma işlemi sırasında dikkat edilmesi gereken bazı temel bilgiler vardır. Öncelikle ödeme yapılan kişi ya da kurumun adı ve T.C./vergi numarası belirtilmelidir. Ardından ödeme türü, tarih, açıklama ve tutar kısmı eksiksiz doldurulmalıdır. Makbuz üzerinde “alan kişi” ve “ödeme yapan” alanları imza için ayrılmalı, eğer varsa firma kaşesi kullanılmalıdır. Herhangi bir tediye makbuzu doldurma örneği incelendiğinde, ödemeye ilişkin tüm detayların eksiksiz yazıldığı görülebilir. Bu tür örnekler muhasebe pratiği açısından oldukça öğreticidir.
Tediye Makbuzunda Bulunması Gereken Bilgiler Nelerdir?
Tediye makbuzu düzenlenirken makbuz üzerinde yer alması gereken birtakım ibareler mevcuttur. Bunlar şu şekildedir:
- Tahsilat şekli,
- Tahsilatın birim, rakam ve yazı cinsinden tutarı,
- Ödeme yapılan firma ya da kişinin unvanı, iletişim bilgileri ve adresi,
- Tahsilat cinsine göre değişen şube, çek numarası, banka, hesap numarası, çek tarihi gibi bilgiler,
- Makbuz kesim tarihi
Tediye Makbuzu Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?
Tediye makbuzu muhasebe kaydı ödemenin türüne göre farklı hesaplarda gösterilir. Örneğin bir tedarikçiye yapılan nakit ödeme için kayıt şu şekilde yapılabilir:
320 Satıcılar (Alacak)
100 Kasa (Borç)
Eğer ödeme bir avans ya da personel gideri için yapıldıysa ilgili gider hesabı borçlandırılır. Bu kayıtlar sayesinde tediye makbuzu muhasebe kaydı mali tabloların doğru tutulmasına katkı sağlar. Her makbuz bir muhasebe kaydının dayanağı olarak dosyalanmalıdır.
Tediye Makbuzu Örneği
Aşağıda basit bir tediye makbuzu örneği yer almaktadır:
Tarih: 09.07.2025
Makbuz No: 000145
Alıcı Adı: Ayşe Yılmaz
Tutar: 12.500 TL
Açıklama: Nisan ayı danışmanlık ödemesi
Ödeme Türü: Nakit
İmza (Alan): Ayşe Yılmaz
İmza (Ödeyen): Firma Yetkilisi
Kaşe: [Firma Kaşesi]
Bu örnek aynı zamanda bir tediye makbuzu dolu örneği olarak da değerlendirilebilir. Kayıt bütünlüğü için benzeri belgeler arşivlenmeli ve denetimlerde sunulabilir olmalıdır.
Tediye Makbuzu ve Tahsilat Makbuzu Arasındaki Farklar Nelerdir?
Genellikle tahsilat makbuzu ile tediye makbuzu sıklıkla birbirine karıştırılır. Aralarındaki temel fark nakdî ödemeyi yapan taraf makbuz kesiyorsa, hazırlanan belge bir tediye makbuzudur. Eğer ödemeyi alan taraf makbuz kesiyorsa, bu bir tahsilat makbuzudur. Bunu bir örnekle açıklamak istersek, X firması Y firmasına hizmet veriyorsa bu durumda her iki makbuz çeşidi de ticaret yönetimine konu olur. Buna göre;
X firması verdiği hizmetten dolayı alacağı ücret için bir tahsilat makbuzu keser. Bu durumda makbuz üzerinde yer alan firma ile parayı alan firma bilgileri X firmasına aittir. Böylece kesilen makbuzun aslı, makbuzu kesen X firmasında kalır ve diğer bir nüshası da Y firmasına verilir. Buna tam karşılık olarak Y firması, aldığı hizmet karşılığında ödediği ücreti gösteren bir tediye makbuzu kesebilir. Bu durumda kesilen tediye makbuzu üzerinde makbuzu kesen firma ile parayı ödeyen firma bilgileri Y firmasına ait olacaktır.
Günlük yaşamda da sadece diğer firmalara değil, bireysel tüketicilere de hizmet sunan pek çok firma vardır. Her bir bireysel tüketicinin makbuz kesmesinden ziyade firmaların tüketiciye makbuz kesmesi daha pratik bir uygulamadır. Bu sebeple tahsilat makbuzu, tediye makbuzuna göre daha çok tercih edilir.
On binlerce işletme sahibinin tercih ettiği muhasebe programı Logo İşbaşı ile göndereceğiniz e fatura ve e arşiv fatura için yıllık 1000 kontöre kadar kullanım HEDİYE! Üstelik ücretsiz e-faturaya geçiş danışmanlığı ile yerinizden kalkmadan, 15 dakikadan daha az bir zamanda hızlı ve kolayca e-faturaya geçersiniz. Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği Logo İşbaşı’nı 14 gün boyunca ücretsiz deneyebilirsiniz.
Tediye Makbuzu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Tediye makbuzu hangi durumlarda kesilir?
Mal alımı, hizmet ödemesi, personel ödemesi veya borç tahsilatı gibi nakit çıkışı gerektiren tüm işlemlerde tediye makbuzu kesilir. Herhangi bir kasa çıkışı varsa bu belge düzenlenmelidir. Böylece muhasebe kayıtlarında resmî belge ile doğrulama yapılmış olur.
Tediye makbuzu saklama süresi nedir?
Tediye makbuzları Vergi Usul Kanunu’na göre en az 5 yıl süreyle saklanmalıdır. Ancak işletmeler genellikle bu süreyi 10 yıla kadar uzatır. Saklama süresi boyunca belge, denetimlerde ve olası uyuşmazlıklarda delil olarak kullanılabilir.
Tediye makbuzu resmî belge yerine geçer mi?
Tediye makbuzu resmî belge olarak kabul edilir. Ancak vergiye tabi işlemlerde tek başına yeterli olmayabilir. Fatura, sözleşme veya gider pusulası gibi diğer belgelerle birlikte kullanılması önerilir. Belge özellikle iç denetim ve kasa kontrol süreçlerinde geçerliliğini korur.
Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;