NACE Kodu Nedir, Ne İşe Yarar, Neden Önemlidir?

NACE Kodu Nedir?

NACE kodu, Avrupa Birliği tarafından ekonomik faaliyetlerin sınıflandırılması amacıyla oluşturulmuş bir kodlama sistemidir. “Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne” ifadesinin kısaltması olan NACE, Türkçeye “Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflandırılması” olarak çevrilebilir. Kodlar, işletmelerin yürüttüğü ekonomik faaliyetleri belirli bir sistematik içinde sınıflandırılarak her sektör için belirli bir kod atanır. Türkiye’de de işletmeler Ticaret Sicil Müdürlüğü veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) gibi kurumlar aracılığıyla bu kodları alırlar.

NACE kodu işletmelerin faaliyet alanlarının belirlenmesi ve ilgili istatistiklerin toplanması, denetimlerin yapılması gibi pek çok alanda kullanılır. Aynı zamanda iş güvenliği, sigorta prim oranları ve vergi teşvikleri gibi konularda da NACE kodu büyük önem taşır. Her işletmenin faaliyet alanına göre doğru NACE kodunu kullanması, yasal yükümlülüklerin doğru şekilde yerine getirilmesi açısından kritiktir.

NACE Kodu Tehlike Sınıfı

NACE kodları, aynı zamanda işletmelerin iş güvenliği ve işçi sağlığı açısından tehlike sınıflarını belirlemek için kullanılır. Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında işletmelerin faaliyet gösterdiği sektöre ve yürüttükleri faaliyetlerin niteliğine göre belirlenen üç tehlike sınıfı vardır:

1. Az Tehlikeli: Ofis işleri, perakende ticaret gibi nispeten daha az risk içeren faaliyetler bu sınıfa girer. Bu tür işletmelerde iş kazası ve meslek hastalığı riski daha düşüktür.
2. Tehlikeli: İmalat, tekstil, makine bakımı gibi faaliyetler bu sınıfa girer. İş kazası ve meslek hastalığı riski orta düzeydedir.
3. Çok Tehlikeli: İnşaat, madencilik, kimya sanayi gibi yüksek risk içeren faaliyetler bu sınıfa girer. Bu tür işletmelerde iş kazası ve meslek hastalığı riski yüksektir.

Bir işletmenin hangi tehlike sınıfına girdiği, işletmenin ana faaliyet alanını temsil eden NACE kodu ile belirlenir. Tehlike sınıfı, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmasında ve çalışanların sigorta prim oranlarının belirlenmesinde önemli rol oynar.

e-Ticaret NACE Kodu Nedir?

e-Ticaret NACE kodu, internet üzerinden ürün veya hizmet satan işletmelerin faaliyetlerini tanımlayan özel bir NACE kodudur. Bu faaliyetler 47.91.14 numaralı NACE kodu ile sınıflandırılır ve “İnternet Üzerinden Yapılan Perakende Ticaret” olarak tanımlanır. e-Ticaret yapan işletmeler, bu kodu kullanarak faaliyetlerini tanımlar ve ilgili kurumlara bu kod ile kayıt olur.

Sadece internet üzerinden satış yapan firmaları kapsayan kod, firmaların yürüttüğü tüm ticari işlemleri belirli bir sınıflama içinde değerlendirilmesini sağlar. e-Ticaret NACE koduna sahip olan işletmeler vergi ve teşvik uygulamaları, sigorta prim oranları ve yasal yükümlülükler açısından e-ticaret sektörü ile ilgili düzenlemelere tabi olur.

NACE Kodunun Bilinmesi Neden Önemlidir?

NACE kodunun bilinmesi işletmeler için çeşitli yasal ve mali yükümlülüklerin doğru şekilde yerine getirilmesi açısından büyük önem taşır. İşletmenin faaliyet alanına uygun doğru NACE kodunu bilmesi aşağıdaki konularda avantaj sağlar:

1. İş Güvenliği ve Tehlike Sınıfı: İşletmenin hangi tehlike sınıfında yer aldığını belirlemek için NACE kodu kullanılır. Doğru NACE kodu ile iş güvenliği önlemleri, sigorta prim oranları ve diğer iş sağlığı ve güvenliği yükümlülükleri doğru şekilde uygulanabilir.
2. Vergi ve Teşvik Uygulamaları: İşletmenin faaliyet alanına göre çeşitli vergi indirimleri, teşvikler ve destekler sunulabilir. NACE kodu, işletmenin bu teşviklerden yararlanıp yararlanamayacağını belirler.
3. Denetimler ve Yasal Uyumluluk: İşletmelerin faaliyetlerine yönelik denetimlerde NACE kodu, ilgili kurumların hangi kurallara göre denetim yapacağını belirler. Yanlış veya eksik NACE kodu kullanımı işletmelerin cezai yaptırımlarla karşılaşmasına neden olabilir.
4. Sigorta Prim Oranları: İşletmenin faaliyet alanına ve tehlike sınıfına göre sigorta prim oranları belirlenir. Yanlış NACE kodu ile daha yüksek sigorta primleri ödenebilir.

Yukarıdaki nedenlerle her işletme faaliyet alanına uygun NACE kodunu doğru şekilde belirlemeli ve ilgili kurumlara bu kod ile kayıt olmalıdır.

NACE Kodu Kimlere Verilir?

NACE kodu, ekonomik faaliyet yürüten tüm işletmelere ve kişilere verilir. Bu kapsamda ticari faaliyette bulunan anonim ve limited şirketler, şahıs şirketleri, serbest meslek erbapları, kooperatifler ve kamu kurumları NACE kodu alır. Ayrıca faaliyet gösterdiği sektörde birden fazla iş kolu olan işletmeler için her bir faaliyet koluna ayrı NACE kodu atanır.

NACE kodu, işletmelerin ticaret sicil müdürlükleri veya meslek odaları aracılığıyla kayıt altına alınması sırasında belirlenir. Yeni kurulan işletmeler, faaliyet alanlarına uygun NACE kodu ile ticaret sicil kaydı yaparak vergi ve diğer yasal yükümlülüklerini bu kod üzerinden beyan ederler.

NACE Kodu Almak Zorunlu mu?

NACE kodu almak zorunludur. İşletmeler, faaliyet alanlarını yasal olarak bildirebilmek ve ilgili yasal yükümlülükleri yerine getirebilmek için NACE kodu almak zorundadırlar. Vergi dairesi, SGK ve diğer resmî kurumlarla yapılacak tüm bildirimlerde NACE kodu kullanılır. Ayrıca işletmenin faaliyeti ile ilgili yasal denetimler ve sigorta prim oranları da bu kod ile belirlenir.

Doğru NACE kodunu almayan veya eksik bilgi veren işletmeler, yanlış sınıflandırmaya tabi olabileceğinden işletmenin yasal süreçlerde sorun yaşamasına neden olabilir. Bu nedenle işletmelerin kurulum aşamasında veya faaliyet alanlarında değişiklik yaptıklarında doğru NACE kodunu alarak ilgili kurumlara bildirmeleri gerekir.

NACE Kodu Türkiye’de Kullanılıyor mu?

2005 yılında gerçekleştirilen Avrupa Birliği uyum çalışmaları kapsamında Türkiye’de NACE kodu kullanılmaya başlandı. Günümüzde Türkiye’de bir şirket kurmak isteyenler Ticaret Odasına kayıt yaptırırken NACE kodunu bildirmelidir. Ülkemizde NACE kodlarının oluşturulması ve liyakat dahilinde oluşumlara teslim edilmesi görevi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) kurumuna aittir. Türkiye’de faaliyet gösteren bakanlık ve dairelerden bazıları NACE kodu kullanır. Bu oluşumlara Maliye Bakanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığı örnek olarak verilebilir. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı gibi bazı kamu kurumları da çeşitli işlemleri gerçekleştirebilmek için NACE kodunu kullanır.

NACE Kodu Ne İşe Yarar?

NACE kelimesi ‘Avrupa Birliği’nde Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması’ (Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne) kelimesinin baş harflerinden meydana gelir. Adından da anlaşılabileceği üzere NACE kodu ticari faaliyet gösteren işyerlerini istatiksel olarak sınıflar ve kategorize eder. NACE kodu işyerlerinin tehlike durumlarını 3 farklı kategoriye ayırır: Az Tehlikeli, Tehlikeli ve Çok Tehlikeli. İşyerlerinin çalışan güvenliği açısından önlem alabilmesi için NACE kodlarını bilmeleri gerekir. NACE kodları sayesinde işyerleri tehlike seviyelerini bilir ve buna göre önlemler alabilir. NACE koduna uygun şekilde önlemler alınması çalışan güvenliğini garanti ederken aynı zamanda işyerinin ticari faaliyetlerini sorunsuz bir şekilde yürütebilmesine olanak tanır. 6 rakamdan oluşan NACE kodu ‘altılı faaliyet kodu’ olarak da bilinir. Ülkemizde de NACE kodu kullanılır ve çeşitli işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için gereklidir.

Faaliyet Konusuna Göre NACE Kodları

NACE kodlarının tamamında Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) web sitesi üzerinden ulaşılabilir. Bu kodlar oluşumun faaliyetlerine göre değişiklik gösterir. 6 rakamdan oluşan NACE kodunun her bir rakamı farklı bir parametreyi temsil eder. 6 rakamın ilk iki rakamı genel faaliyet sıralamasını temsil eder. Geriye kalan son dört rakam ise genel faaliyet başlığının içerisinde bulunan ‘alt faaliyet’ sıralamasını temsil eder. Örnek bir NACE kodu ve rakamların görevi ise şu şekildedir:

01.11.12

İlk iki rakam olan 01 tarım, ormancılık ve balıkçılık faaliyetlerini temsil eder. Bu durum 01 ile başlayan NACE koduna sahip bütün oluşumların tarım, ormancılık ve balıkçılık faaliyetlerinde bulunduğu anlamına gelir. 01 rakamından sonra noktayla ayrılan 11 ibaresi tarım faaliyetlerinin alt dalına girildiğini belirtir. 11 ibaresinden sonra gelen 12 rakamı da faaliyetin kesin tanımını belirtir. 01.11.12 NACE kodu pirinç hariç olmak üzere buğday, dane mısır, süpürge darısı, arpa, çavdar, yulaf, darı, kuş yemi vb. tahıl yetiştiriciliği faaliyeti anlamına gelir.

NACE Kodu Nasıl Öğrenilir?

NACE kodu birden fazla yöntem kullanılarak öğrenilebilir. Oluşumlar bağlı oldukları Ticaret Odasına ait olan web sitesi üzerinden NACE kodlarını öğrenebilir. Web sitesindeki ‘Ticaret Sicil İşlemleri’ bölümüne girdikten sonra ‘NACE Kodları’ seçeneğine giriş yaparak kodları görebilirsiniz. İlgili bakanlıklar tarafından belirli aralıklarla düzenlenen ve yayınlanan ‘Güncel İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi’ de NACE kodunun öğrenilmesi için tercih edilebilecek yöntemler arasında yer alır. Bu liste için anlaşmalı olduğunuz muhasebeci ya da mali müşavire başvurabilirsiniz. NACE kodunu öğrenebilmek için kullanabileceğiniz bir yöntem ise SGK sicil numarasını incelemektir. Ülkemizde yapılan düzenlemeler sayesinde işletmelerin NACE kodları SGK sicil numarası içerisinde yer alır. SGK sicil numarası 26 haneden oluşan uzun bir ibaredir. 1. haneden başlayarak, sicil numaranızın 2, 3, 4, 5, 6 ve 7. haneleri NACE kodunuzu belirtir.

Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de internet erişimi olan her yerden ön muhasebenizi takip edin!

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

2023 NACE Kodu Listesi Görüntüleme

NACE kodunuzu 3 farklı yöntemden birini kullanarak öğrendikten sonra söz konusu listeye bakarak faaliyet tanımınızı ve tehlike sınıfınızı görebilirsiniz. NACE kodları ilgili bakanlıklar tarafından düzenli olarak listelenir ve tanımlanır. Bu kodlara Gelir İdaresi Başkanlığı’na (GİB) ait web sitesi üzerinden ulaşılabilir. Bu web sitesi üzerinde yer alan NACE kodları belirli aralıklarla güncellenir ve kullanıma hazırdır.

NACE Kodu Nasıl Alınır?

Oluşumların NACE kodu alabilmek için başvurabileceği en kolay yöntem internet vergi dairesi üzerinden barkodlu bir vergi levhası alınabilir. Vergi levhası üzerinde bulunan ‘Ana Faaliyet Kodları’ bölümünde NACE kodu bulunur. Yeni bir işyeri açmak isteyen kişiler Ticaret Odasına kayıt yaptırma aşamasında NACE kodunu bildirmelidir. Yani işyeri açmak isteyen kişilerin süreç boyunca yaptırdığı kayıt işlemlerinde NACE kodu otomatik olarak oluşturulur.

NACE Kodu Değişikliği Nasıl Yapılır?

NACE kodu hatalı olan işyerleri bağlı oldukları vergi dairesine başvurarak ‘NACE Kodu Değişikliği Talep Dilekçesi’ vermelidir. Vergi dairesi memurları NACE kodu ve işyeri faaliyetinin uygunluğunu tespit eder. Tespitler sonrasında uygun görüldüğü takdirde dilekçe veren tarafın talep ettiği gibi NACE kodu değiştirilir ve işyerinin vergi levhasına yeni NACE kodu eklenir.

NACE Kodunu Hangi Kurum Verir?

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) kurumu işyerlerinin faaliyetlerine göre NACE kodu verir. NACE kodlarına göre işyeri faaliyetlerinin sınıflandırılmasında kullanılan yönetmelikler ve kanunlar doğrultusunda TOBB her işyerine uygun NACE kodu ataması yapar. ‘NACE kodu almak’ gibi bir ibare hatalıdır, zira NACE kodu işyeri kurma aşamalarında otomatik olarak oluşturulur ve farklı yöntemlerle öğrenilebilir.

Kullanan 10 kişiden 9’unun önerdiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı ile siz de e fatura ve e arşiv faturalarınızı dilediğiniz yerden kolaylıkla kesebilir ve saniyeler içinde gönderebilirsiniz. Oturduğunuz yerden 15 dakika gibi çok kısa bir sürede ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçebilir Yıllık 1000 e fatura kontör hediyesinden yararlanabilirsiniz.

Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;