Birçok kişi muhasebe kavramına aşinadır. Muhasebe, ticari işletmeler için olmazsa olmaz bir konudur. İşletme, hangi ölçekte olursa olsun muhasebe kaydı tutmak durumundadır ve işletme ölçeği büyüdükçe sorumluluklar da artmaktadır. Bu sebeple, muhasebe konusunu iyi anlamakta fayda bulunur.
Muhasebe Nedir?
Muhasebe; ticari faaliyette bulunan bir işletmenin tüm günlük finansal hareketlerini belgelemek, sınıflandırmak, kaydetmek, özetlemek ve raporlamak üzere sorumlu olan kişilere ya da kurumlara sunduğu sistemli bilgiler bütünüdür.
Muhasebeyi oluşturan bilgi sistemleri;
- İşletmelerin varlıklarının ve kaynaklarının oluşumu,
- Varlık ve kaynakların kullanılma biçimi,
- İşletmelerin yaptığı işlemler sonucunda mevcut varlıklardaki ve kaynaklardaki değişimleri,
- İşletmelere ait mali durumları açıklayan bilgilerin sağlanması,
- Sağlanan bilgilerin gerekli kişilere ya da kurumlara iletilmesi ile oluşur.
Muhasebe kavramı, tüm kurumsal oluşumları etkileyen bir öneme sahiptir. Muhasebe kavramına basit anlamda baktığınızda, kısaca hesap tutmak olarak algılayabilirsiniz. Çekirdek aileden kurumsal bir firmaya kadar her oluşumun ihtiyaç duyduğu bu kavram, kurumsal yapılarda çok daha karmaşık bir yapıya sahip olabilir. Bu yüzden, küçük, orta ya da büyük ölçekli şirketlerin tümünde muhasebe ile ilgilenen bir görevli mutlaka bulunur.
Bilgi ve kontrol mekanizması halinde işleyen muhasebe, işletmelerin yapısına uygun olarak farklılıklar içerebilir. Küçük ölçekli işletmelerde gelir ve gider takibi, borç ve alacak kontrolü ile vergi takibi yeterli olurken büyük ölçekli işletmeler için raporlama ve analiz gibi çok daha kapsamlı bir takip mekanizması olması gerekir.
Muhasebenin Amacı Nedir?
Ticari işletmelerin her faaliyeti bir amaca hizmet eder. İşletmelerin muhasebe faaliyetleri de bu şekildedir ve o işletmenin hedefine giden yolda yardımcı bir rol üstlenir.
Genel olarak muhasebenin amaçlarını şöyle sıralayabiliriz:
- Daimi kayıt: Firmalar yaptıkları işlemlerin kaydını uzun süre tutmak isteyebilir. Bu kayıtlar pek çok amaçla tutulabilir ve kayıtların arşivlenmesi firmanın faydasına olur. Muhasebenin daimi kayıt amacı da bu durumun karşılığıdır.
- Sonuç ölçümü: Firmanın kâr-zarar gibi durumlarını takip edip ticari faaliyetler sonucu oluşan günlük, haftalık ya da aylık faaliyet raporlarını alabilmeleri gerekir. Muhasebe bu noktada firmaya ait mali tabloları sunarak bu takibin yapılabilmesini sağlar.
- Kredi değerliliği: Firmaların elinde sermaye bulunmalıdır veya her firma, yatırımcılar vesilesiyle bunu sağlayabilmelidir. Firma yatırımcıya güvence verebildiyse yatırımcı da para verecektir. Burada geçmiş muhasebe kayıtları ispat aracı olarak devreye girer. Yatırımcılar, güven ortamını sağlamak adına önce geçmiş dönem muhasebe kayıtlarına bakmayı tercih ederler.
- Kaynakların verimli kullanımı: İşletmeler, iç analizi faydalı bir şekilde yapabilmek adına muhasebe verilerini kullanmayı tercih eder. Bu kayıtlar sayesinde faaliyetler sonucu elde edilen getiriyi görme fırsatı doğar. Bu şekilde, yönetimden sorumlu kişiler, geçmiş faaliyetleri analiz ederek verimi artırma yolları arar.
- Projeksiyonlar: Muhasebe sayesinde işletme yönetimi ve yatırımcılar ileriye dönük projeksiyon geliştirebilir. Gerekli veriler sağlanarak maliyet ve gelir artışı takibi yapılabilir. Bu sayede, analistler geçmişe dönük bilgiler ışığında gelecek hakkında sağlıklı varsayımda bulunabilir.
Muhasebedeki Görevler Nelerdir?
Muhasebenin görevleri işletmenin finansal işlemlerini düzenli şekilde kaydetmek, analiz etmek ve raporlamaktır. Muhasebenin temel görevleri şunlardır:
- Kayıt Tutma: İşletmenin tüm finansal işlemlerini detaylı şekilde kaydederek belgelenmesini sağlar.
- Sınıflandırma: Gelir, gider, borç ve alacak gibi finansal hareketlerin uygun hesaplara ayrılmasını yapar.
- Raporlama: İşletmenin mali durumunu yansıtan kâr-zarar tabloları, bilanço ve nakit akış raporları hazırlar.
- Analiz ve Yorumlama: Finansal verilerin analiz edilerek işletmenin performansı hakkında bilgi sunar.
- Vergi Hesaplaması: İşletmenin yasal yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için doğru vergi hesaplamalarını yapar.
- Denetim ve Doğrulama: Finansal kayıtların doğruluğunu kontrol ederek hataların önlenmesine katkıda bulunur.
Muhasebe Neden Önemlidir?
İşletmenin mali durumunu kontrol altında tutan, finansal kararlar için temel sağlayan ve yasal gereklilikleri karşılayan sisteme muhasebe denir. Muhasebe olmadan, bir işletme gelir ve giderlerini düzenli şekilde takip edemez, finansal planlama yapamaz ve mali durumunu değerlendiremez. Ayrıca muhasebe sayesinde işletme sahipleri ve yöneticiler, kârlılık, maliyet ve verimlilik gibi konularda bilinçli kararlar alabilir.
Yasal açıdan muhasebe, işletmenin vergi beyannamelerini hazırlaması ve mevzuata uygun finansal kayıtlar tutması için gereklidir. Muhasebenin olmaması, işletmenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmemesi ve ciddi cezalarla karşılaşması anlamına gelebilir. Bu nedenle hem işletme içi hem de dışı paydaşlar için güvenilir finansal bilgi kaynağıdır.
Muhasebeyi Herkes Yapabilir Mi?
“Muhasebeyi herkes yapabilir mi?” sorusunun cevabı, muhasebenin kapsamına bağlıdır. Küçük ölçekli işletmelerde temel muhasebe işlemleri, muhasebe programları veya uygulamalar yardımıyla yapılabilir. Ancak bu işlemleri doğru şekilde yürütmek için temel muhasebe bilgisine sahip olmak gerekir. Gelir-gider takibi, basit raporlama ve fatura işlemleri gibi görevler belirli bir eğitim veya rehberlik ile öğrenilebilir.
Bununla birlikte daha karmaşık muhasebe işlemleri, yasal düzenlemeler ve vergi hesaplamaları gibi konular muhasebe alanında uzmanlık gerektirir. Bu sebeple işletmeler genellikle bir muhasebeci ya da mali müşavirden profesyonel destek almayı tercih eder. Muhasebe işlemlerinin hatasız ve mevzuata uygun şekilde yapılması, işletmenin finansal sağlığı ve yasal uyumu açısından büyük öneme sahiptir.
Muhasebe İşlemleri Nelerdir?
Muhasebe işlemleri, bir işletmenin finansal hareketlerini kayıt altına alarak düzenleyen ve analiz eden faaliyetlerin bütünüdür. Muhasebenin temel işlemleri şunlardır:
- Gelir-Gider Kayıtları: İşletmenin tüm gelir ve giderlerini detaylı şekilde kaydetmek.
- Fatura İşlemleri: Satışlar ve hizmetler için fatura oluşturma ve takibini yapma.
- Banka ve Kasa Takibi: İşletmenin nakit akışı ve banka hesaplarını düzenli olarak kontrol etme.
- Stok Yönetimi: Ürün giriş-çıkışlarını takip ederek stok seviyelerini düzenlemek.
- Vergi Hesaplama: KDV, gelir vergisi ve diğer yasal yükümlülükleri doğru şekilde hesaplama.
- Raporlama: Kâr-zarar tablosu, bilanço ve nakit akış raporları hazırlayarak işletmenin mali durumunu izleme.
- Maaş ve Ödeme İşlemleri: Çalışan maaşlarını hesaplamak ve ödeme süreçlerini düzenlemek.
- Denetim ve Kontrol: Finansal kayıtların doğruluğunu denetlemek ve hata olup olmadığını kontrol etmek.
Yukarıda bahsedilen işlemler, işletmenin mali durumunu doğru şekilde takip etmesine ve sürdürülebilir bir finansal yapı oluşturmasına olanak tanır. Hem basit hem de karmaşık işlemlerin düzenli şekilde yürütülmesi işletmenin başarısında önemli rol oynar.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Muhasebe Fonksiyonları Nelerdir?
Muhasebenin temel görevlerini etkin bir şekilde sağlayabilmesi için işlevini yerine getirebiliyor olması gerekir. Muhasebe kavramına yüklenen görevler ise muhasebenin fonksiyonlarıdır.
Muhasebenin fonksiyonları;
- Kaydetme,
- Sınıflandırma,
- Özetleme,
- Raporlama olmak üzere 4 başlıktan oluşur.
Muhasebenin Kaydetme Fonksiyonu
Belirli belgeleri baz alarak mali işlemlerin muhasebe sistemine uygun şekilde muhasebe defterine kaydedilmesidir. Kaydetme fonksiyonu muhasebenin en önemli fonksiyonudur. Muhasebe kayıtları özenli ve doğru olacak şekilde tutulmaz ise diğer fonksiyonlar önemini yitirir. Yapılan tüm işlemler muhasebe sisteminde öncelikle kayıt altına alınmak zorundadır. Bu kayıtlara ait belgelerin de bulunuyor olması gerekir.
Muhasebe sistemine ait iki kayıt türü mevcuttur. Bunlar;
- Tek taraflı kayıt,
- Çift taraflı kayıt şeklinde sıralanabilir.
Muhasebenin Sınıflandırma Fonksiyonu
Daha önce kaydedilmiş olan bilgiler belirli periyotlarda düzenlenerek niteliklerine uygun şekilde yetkili kişilerce gruplara ayrılır. Bu sayede, nitelik olarak farklı ve değişik gruplara ait olan işlemler birbirine karışmadan kendilerine ait sınıflarda değerlendirilirler. Tüm sınıflandırma işlemleri, muhasebe sistemiyle muhasebe defterlerinden defteri kebire kaydedilir.
Muhasebenin Özetleme Fonksiyonu
Sınıflandırılmış olan işlemler dönem sonu geldiğinde toplanıp sonuçlara daha kolay ulaşabilmek ve mevcut kayıtların kontrolünü sağlamak için özetlenir. Dönem sonu geldiğinde işletmelere ait binlerce kayıtla karşılaşılması mümkündür. Bu işlemlerin teker teker incelenmesi oldukça zaman alacağı için benzer niteliğe sahip işlemlerin özetlenerek incelenmesi, bu işi yapan kişiler için daha pratik bir çalışma olur. Özetleme fonksiyonu gerçekleşirken muhasebe tablolarından biri olan mizan kullanılır.
Muhasebenin Raporlama Fonksiyonu
Son aşamada kaydedilen, sınıflandırılan ve özetlenmiş olan tüm işlemler raporlama fonksiyonunda mali tablolar vesilesiyle sonuçlandırılır. Bu sonuç, raporlama olarak meydana gelir. Raporlama aşaması muhasebe sisteminde son aşamadır ve bu aşamada yorumlama yapılır. Raporlama fonksiyonu, işletmeye ait tüm faaliyetlerin sonuçlarını ortaya çıkarır ve işletme hakkında bilgi verirken yorumlamak için veri de oluşturur.
Muhasebe Türleri Nelerdir?
Muhasebe türleri üç başlık altında incelenir. Bunlar;
- Genel muhasebe,
- Maliyet muhasebesi,
- Yönetim muhasebesidir.
Genel muhasebe: Finansal muhasebe olarak da anılan genel muhasebe, işletmeye ait tüm kaynakları nereden sağladığı ve bu kaynakları nereye aktardığı ile ilgilenir. Gelir-gider akışının oluşturduğu kâr-zarar sonucu genel muhasebenin konusudur.
Maliyet muhasebesi: Bu muhasebe türü aynı zamanda maliyet muhasebesi olarak da anılır. İşletmede oluşan maliyetleri analiz eder ve buna bağlı olarak üretim planlamasının gerçekleşmesine vesile olur.
Yönetim muhasebesi: Genel muhasebe ve maliyet muhasebesi yapılarak elde edilen verileri analiz ederek yöneticilerin alacakları kararlarda yardımcı olacak şekilde kullanılır.
On binlerce işletme sahibinin tercih ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı’nda göndereceğiniz e fatura ve e arşiv faturalar için yıllık 1000 kontör HEDİYE! Üstelik ücretsiz e-faturaya geçiş danışmanlığı ile yerinizden kalkmadan, 15 dakikadan daha az bir zamanda hızlı ve kolayca e-faturaya geçebilirsiniz. Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği Logo İşbaşı’nı 14 gün boyunca ücretsiz deneyebilirsiniz.
Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;