Ölçeği ne olursa olsun her işletmenin muhasebe kaydı tutması gerekir. Muhasebenin gerektirdiği işlemleri doğru ve eksiksiz yapabilmek için kayıtların nerede ve nasıl tutulacağını bilmek de oldukça önemlidir.
Muhasebe hesap kodları, muhasebe sisteminin temelini oluşturur. Bu sebeple, tutulacak tüm kayıtların hangi hesaba kayıt olacağı ve nasıl takip edileceği Tek Düzen Hesap Planı’nı ve kodların ne anlama geldiğini bilmekten geçer.
Muhasebe Hesap Kodları Nedir?
Muhasebeye ait 4 ana görev mevcuttur. Bu görevler kayıt, sınıflandırma, raporlama ve analiz etme şeklinde sıralanabilir. Şirkete ait fatura, kasa, banka gibi günlük muhasebe işlemleri şirketin mevcut muhasebe sistemine kaydedilir. Yapılan bu kayıtlar, yüzlerce hatta binlerce olabileceği gibi büyük ölçekli şirketlerde on binlere dayanan muhasebe kaydı bulmak da mümkündür. Bu kayıtların çoğaldıkça karmaşık bir hale gelmesini önleyebilmek adına muhasebe işlemleri, tür ve amaç doğrultusunda belli kodlar ile kayıt altına alınır. Yani, muhasebenin sınıflandırma görevi kodlar ile sağlanır. Muhasebenin sınıflandırma işlemine aracılık eden kodlara ”Hesap” adı verilirken kodlama sistemine ise ”Tek Düzen Hesap Planı” adı verilir.
Kod sisteminin mantığı ise aşağıdaki gibidir:
- Hesap kodunun ilk rakamı hesap sınıfını ifade eder.
- Hesap kodunun ikinci rakamı hesap grubunu ifade eder.
- Hesap kodunun üçüncü rakamı ise büyük defter hesabını ifade eder.
Muhasebe Hesap Kodları Ne İşe Yarar?
Muhasebe hesap kodlarında sayılar başroldedir. Ana hesapların üç haneden oluştuğu muhasebe kodlarında ilk hanede yer alan rakam gelir tablosu, bilanço ve nazım hesaplarına göre farklılıklar içerebilir. Bunlar aşağıdaki gibi listelenir:
- Hesaplar 1, 2, 3, 4 ve 5 rakamları ile başlıyorsa bu hesapların bilanço hesapları olduğu anlamına gelir. Bu sayılardan biri ile başlayan bir hesaba kayıt işleyecek olursanız bilançoya veri işlemiş olduğunuz anlamına gelir.
- Hesaplar 6 rakamı ile başlamış ise bu hesaplar gelir tablosu hesabıdır. 6 ile başlayan bir hesaba kayıt işlemeniz halinde bu kayıt gelir tablosuna gidecektir.
- Hesaplar 7 rakamı ile başlıyor ise bu hesap gider hesapları demektir.
- Son olarak 9 ile başlayan hesaplar ise nazım hesaplarıdır. 9 ile başlayan hesaplar bilgi amacı ile kullanılır ve tali hesap olarak da adlandırılır.
Muhasebede Hesap Sınıfları Nelerdir?
Muhasebede hesap sınıfları bir işletmenin finansal işlemlerini sistematik ve düzenli bir şekilde kaydetmek için kullanılan hesap gruplarıdır. Türkiye’de genel olarak Tek Düzen Hesap Planı (TDHP) kapsamında belirlenmiş olan bu hesap sınıfları şu şekilde sınıflandırılır:
- Dönen Varlıklar (1. Sınıf): Kısa vadede nakde çevrilebilecek varlıkları içerir. Bu sınıfın hesapları nakit, alacaklar, stoklar gibi varlıkları kapsar.
- Duran Varlıklar (2. Sınıf): Uzun vadeli varlıkları kapsar. Taşınmazlar, makineler, demirbaşlar, yatırımlar gibi varlıkları içerir.
- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar (3. Sınıf): Bir yıl içinde ödenecek borçları içerir. Ticari borçlar, banka kredileri gibi hesaplar bu sınıfta yer alır.
- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar (4. Sınıf): Bir yıldan daha uzun vadeli borçları kapsar. Uzun vadeli krediler, tahviller gibi borçlar bu sınıfta bulunur.
- Öz Kaynaklar (5. Sınıf): İşletme sahiplerinin sermayesi ve birikmiş karlarını içerir. Ödenmiş sermaye, yedek akçeler, kar/zarar gibi hesapları kapsar.
- Gelir Tablosu Hesapları (6. Sınıf): İşletmenin gelir ve giderlerini kaydetmek için kullanılır. Satış gelirleri, maliyetler, faaliyet giderleri gibi hesapları içerir.
- Nazım Hesaplar (9. Sınıf): İşletmenin bilanço dışında izlenmesi gereken işlemlerini kaydeder. Taahhütler, kefaletler gibi hesapları kapsar.
Muhasebe Hesap Kodları Nasıl Çalışır?
Muhasebe hesap kodları işletmenin finansal işlemlerini kaydetmek için kullanılan benzersiz numaralardır. Her hesap kodu belirli bir finansal işlemi veya durumu temsil ettiğinden hesap planında belirli bir sıraya göre düzenlenmiştir. Hesap kodlarının çalışma prensibi şu şekildedir:
- Hesap Kodlarının Yapısı: Hesap kodları genellikle çok basamaklı sayılardan oluşur. Her basamak, belirli bir bilgi kategorisini temsil eder. Örneğin, Türkiye’deki Tek Düzen Hesap Planı (TDHP) 3 haneli hesap kodları kullanır. İlk hane hesap sınıfını, ikinci hane hesap grubunu, üçüncü hane ise hesabı belirtir.
Örneğin:
- 100 Kasa Hesabı: Dönen Varlıklar sınıfında yer alır (1. sınıf), Nakit ve Nakit Benzerleri grubuna dahildir (0 grubu), Kasa hesabını temsil eder (0 hesabı).
- 120 Alıcılar Hesabı: Dönen Varlıklar sınıfında yer alır (1. sınıf), Ticari Alacaklar grubuna dahildir (2 grubu), Alıcılar hesabını temsil eder (0 hesabı).
- Hesapların Kaydedilmesi: Muhasebe işlemleri uygun hesap kodları kullanılarak kaydedilir. Her finansal işlem, ilgili hesap kodlarına borç ve alacak olarak işlenir. Bu, çift taraflı kayıt prensibine dayandığından her işlemde en az iki hesap kullanılır. Örneğin, nakit satış yapıldığında “100 Kasa Hesabı” alacaklandırılırken, “600 Yurtiçi Satışlar Hesabı” borçlandırılır.
- Raporlama ve Analiz: Hesap kodları sayesinde finansal raporlar oluşturulabilir ve analiz edilebilir. Gelir tablosu, bilanço gibi finansal raporlar, hesap kodları kullanılarak düzenlendiği için işletmenin finansal durumu hakkında bilgi verir.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
770 Muhasebe Kodu Nedir?
İşletmeye ait yönetimi ilgilendiren kararların alınması, sevk ve idare edilmesi konuları, hukuki ve personel işlerinin takip edilmesi gibi konuların yürütülmesi için gerçekleşen giderler 770 Genel Yönetim Giderleri hesabı üzerinden takip edilir. 770 kodlu hesabın işleyişi borç olarak çalışır ve gerekli düzeltmeler ise alacak olarak takip edilir.
Genel yönetim giderleri grubuna ait hesaplar aşağıdaki gibidir:
- 770 Genel Yönetim Giderleri
- 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı
- 772 Genel Yönetim Giderleri Farkları Hesabı.
Şirket dönem sonuna geldiğinde 770 Genel Yönetim Giderleri hesabı 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabıyla karşılaştırıldıktan sonra kapatılır.
760 Muhasebe Kodu Nedir?
760 kodlu hesap, Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri hesabı olarak adlandırılır. İşletmenin sahip olduğu mamulün stoklara girmesi ve hizmetin tamamlanmasından mal veya hizmetin alıcıya teslimine kadar olan süreçte yapılan tüm giderler, bu hesaba borç olarak kaydedilir. Dönem sonu geldiğinde ise işletme, 760 ile 761 hesaplarını karşılaştırıp kapatır. 761 Yansıtma Hesabı 631 Pazarlama Satış ve Dağıtım hesabına aktarıldıktan sonra kapatılır.
Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri grubuna ait hesaplar aşağıdaki gibidir:
- 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri
- 761 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı
- 762 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Fark Hesabı.
320 Muhasebe Kodu Nedir?
320 kodlu hesap satıcılar hesabıdır. Bu hesap ile işletmeye ait faaliyet konusuyla alakalı mal ve hizmet alımlarından kaynaklı senetsiz borçlar takip edilir. Ana kuruluşlar, iştirakler, ortaklar ve bağlı ortaklara olan senetsiz ticari borçların bulunması halinde bilançoda belirtilmesi gerekir. Bu hesabın işleyişi ise, senetsiz borcun doğması halinde 320 hesabına alacak; borcun ödenmesi halinde ise borç olarak kaydedilmesi şeklindedir.
Bu gruba ait hesaplar aşağıdaki gibidir:
- 320 Satıcılar
- 321 Borç Senetleri
- 322 Borç Senetleri Reeskontu (-)
- 326 Alınan Depozito ve Teminatlar
- 329 Diğer Ticari Borçlar.
Muhasebe 120 Kodu Nedir?
120 Alıcılar Hesabı, işletmenin ticari alacaklarını izlemek için kullanılır. Hesap, mal veya hizmet satışı karşılığında işletmenin müşterilerinden alacağı tutarları gösterir. 120 Alıcılar Hesabı’nın detayları şu şekildedir:
- 120 Alıcılar Hesabı, işletmenin mal veya hizmet satışından doğan alacaklarını kayıt altına alır.
- Bu hesapta, vadesi gelmemiş ve henüz tahsil edilmemiş alacaklar izlenir.
- Alacakların tahsil edilmesi durumunda, 120 Alıcılar Hesabı borçlandırılır ve 100 Kasa Hesabı veya 102 Bankalar Hesabı alacaklandırılır.
- Eğer alacak tahsil edilemez hale gelirse, ilgili tutar zarara yazılarak 120 Alıcılar Hesabı kapatılır ve 654 Karşılık Giderleri Hesabı veya 681 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar Hesabı gibi hesaplara aktarılır.
610 Hesap Nedir?
610 Satış İndirimleri Hesabı, işletmenin yaptığı satışlar üzerinden verdiği indirimlerin kaydedildiği hesaptır. Bu hesap, satışların toplam tutarından yapılan indirimleri gösterir. 610 Satış İndirimleri Hesabı’nın özellikleri şunlardır:
- Bu hesap satış faturalarında belirtilen indirimleri ve iadeleri kayıt altına alır.
- Hesap, satış gelirlerini düşürmek amacıyla kullanılarak dönem sonunda gelir tablosunda net satışları gösterir.
- İndirim veya iade yapıldığında, 610 Satış İndirimleri Hesabı borçlandırılır ve ilgili satış geliri hesabı alacaklandırılır.
780 Hesap Nedir?
780 Finansman Giderleri Hesabı, işletmenin finansman faaliyetlerinden kaynaklanan giderlerini izlemek için kullanılır. Hesap, borçlanma maliyetlerini ve diğer finansman ile ilgili giderleri gösterir. 780 Finansman Giderleri Hesabı’nın detayları şu şekildedir:
- İşletmenin aldığı krediler, tahviller veya diğer borçlanma araçlarından kaynaklanan faiz giderleri bu hesapta izlenir.
- Ayrıca finansal işlemlerle ilgili komisyonlar, masraflar ve kur farkları gibi giderler de bu hesapta yer alır.
- Örneğin, banka kredisi faiz ödemesi yapıldığında, 780 Finansman Giderleri Hesabı borçlandırılır ve 102 Bankalar Hesabı alacaklandırılır.
760 Hesap Nasıl Çalışır?
760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı, işletmenin pazarlama, satış ve dağıtım faaliyetlerinden kaynaklanan giderlerini izlemek için kullanılır. Hesap, işletmenin ürün veya hizmetlerini pazarlama ve satma maliyetlerini gösterir. 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı’nın çalışma prensibi şu şekildedir:
- Pazarlama ve reklam giderleri, satış personeli maaşları ve primleri, nakliye ve dağıtım giderleri gibi harcamalar bu hesapta izlenir.
- Gider gerçekleştiğinde 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı borçlandırılır ve ilgili nakit veya borç hesapları alacaklandırılır.
- Örneğin, bir reklam kampanyası için yapılan ödeme 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı borçlandırılarak ve 102 Bankalar Hesabı alacaklandırılarak kaydedilir.
633 Hangi Hesap?
633 Çeşitli Giderler Hesabı, işletmenin faaliyetleri sırasında ortaya çıkan çeşitli giderlerin izlendiği hesaptır. Hesap, belirli bir gruba girmeyen veya doğrudan faaliyetle ilgili olmayan giderleri kapsar. 633 Çeşitli Giderler Hesabı’nın detayları şu şekildedir:
- İşletmenin faaliyetleri sırasında karşılaşılan ve diğer gider hesaplarına dahil edilemeyen masraflar bu hesapta izlenir.
- Bu giderler, genellikle küçük çaplı veya tek seferlik giderler olabilir.
- Gider gerçekleştiğinde 633 Çeşitli Giderler Hesabı borçlandırılır ve ilgili nakit veya borç hesapları alacaklandırılır.
- Ofis malzemeleri alımı, küçük bakım onarım masrafları gibi giderler bu hesapta izlenebilir.
Muhasebe Hesap Planı Nasıl Olur?
Muhasebenin temeli Tek Düzen Hesap Planı’ndan geçer. Tüm yıl şirketlere ait sayısal bilgiler muhasebe sistemine işlenir ve işlenen tüm verilerin ölçülebilmesi, yorumlanabilmesi ve karşılaştırılabilmesi için Tek Düzen Hesap Planı kullanılır.
Doğru şekilde işlenmeyen mali tablolar şirket hakkında yöneticilere yanlış ve yanıltıcı bilgiler verir. Bu yüzden tüm girdi ve çıktıların doğru ve eksiksiz olarak işlenmesi çok önemlidir.
Tek Düzen Hesap Planı, kendine ait bir sisteme sahiptir. Bilanço esasına göre defter tutan işletmeler bu hesap planını kullanmalıdır. Bu hesap planına ait kodlar sabittir ve değiştirilmeden, olduğu gibi kullanılması gerekir. Belirli bir mantık doğrultusunda oluşturulan Tek Düzen Hesap Planı’na ait tabloda her bir rakamın kendine ait bir anlamı mevcuttur.
Kullanan 10 kişiden 9’unun önerdiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı ile e fatura ve e arşiv faturalarınızı yerden kolaylıkla kesebilir, gelir-gider takibi ve stok takibinizi gerçekleştirebilirsiniz. Aklınıza takılan soruları sorabileceğiniz uzmanlarımız ve işletmenize özel çözümler sayesinde tek bir yerden tüm işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;