Ticari sahada daha efektif bir nakit akışı gerçekleştirebilmek için çeşitli ödeme araçları kullanılır. Günümüzde sanal ve fiziksel kredi kartları, mevduat hesapları ve banka kartları yaygın olarak ödeme için birçok farklı iş sahasında kullanılır. Uzun yıllar boyunca sıklıkla kullanılmaya devam eden çekler garanti sağlamaları ve değerli evrak statüsünde yer almaları nedeniyle günümüzde de geçerliliğini sürdürür. Daha zahmetsiz ve takibi kolay olan kredi kartı ve mobil bankacılık gibi seçeneklerin yaygınlaşmasına rağmen kullanılmaya devam eden çekler özelliklerine göre farklı kategorilere ayrılır. Tüzel ve gerçek kişilerin ödeme yapabilmek için tercih ettiği çek türlerinden biri de hamiline çektir.
Hamiline Ne Demek?
Hamiline ne demek konusu yaygın olarak merak edilir. Hamiline ve lehtar terimleri aynı şeyi ifade eder. Ticari sahada sıklıkla kullanılan hamiline terimi bir çekin lehdarı olan tarafı belirler. Çekin 3 farklı tarafı bulunur; lehtar, keşideci ve muhatap. Keşideci çeki düzenleyen ve oluşturan tarafa verilen isimdir. Muhatap ise çeki bütünüyle kabul eden, kurallarını kabul eden taraf yani bankadır. Hamiline ile aynı anlama gelen lehtar çekin hitap ettiği tarafı, ödemeyi alacak olan tarafı ifade eder. En basit anlatımı ile hamiline ibaresi ödemenin yapılacağı tarafı belirtir. Fakat normal çeklerde lehtar kısmında gerçek ya da tüzel bir kişinin bilgileri yer alır. Hamiline çeklerde ise lehtar kısmında böyle bilgiler yer almaz. Hamiline demek çekin ödeneceği herhangi bir tarafın bulunmadığını ve çeki elinde tutan tarafın ödeme alacağını belirtir.
Kullanan her 10 kişiden 9’unun önerdiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı ile e fatura ve e-arşiv faturalarınızı dilediğiniz yerden kolaylıkla kesebilir ve saniyeler içinde gönderebilirsiniz. Oturduğunuz yerden 15 dakika gibi çok kısa bir sürede ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçebilir Yıllık 1000 e fatura kontör hediyesinden yararlanabilirsiniz.
Hamiline Çek Nedir?
Hamiline çek en sık kullanılan çek türleri arasında yer alır. Günümüzde farklı iş sahalarında ödeme yapabilmek için tercih edilen hamiline çek lehdarı belli olmayan çeke verilen isimdir. Birçok kişi hamiline çek nedir sorusuna cevap arar. Hamiline çek en temel anlatımı ile ödemenin yapılacağı kişinin çek üzerinde belirtilmediği bir ödeme aracıdır. Normal çeklerde lehtar kısmında yer alan taraf vade tarihi geldiğinde çek ile beraber bankaya müracaat eder ve böylece ödemeyi alabilir. Fakat hamiline çeklerde ödemenin kime yapılacağı bilgisi bulunmaz. Hamiline çek kimin elindeyse o kişi ya da kurum lehtar statüsü kazanır. Yani hamiline çeki elinde bulunduran herhangi bir kişi ya da taraf vade tarihi geldiğinde çek ile bankadan ödemeyi alabilir.
Tacir Hamiline Çekte Dikkat Edilmesi Gerekenler
2024 yılı itibarıyla Türkiye’de hamiline yazılı çekler, ticari işlemler ve ödemelerde yaygın olarak kullanılır. Fakat bu tür çeklerin kullanımı sırasında bazı önemli yasal ve finansal riskler yer alır. Tacirler hamiline yazılı çek kabul ederken çekin düzenlenme tarihine, ödeme vadesine ve çek üzerindeki imzalara dikkat etmelidir. Hamiline çek, üzerinde alacaklının adı yazılı olmayan, elinde bulunduran kişiye ödeme yapılmasını sağlayan bir çek türüdür. Bu nedenle çeki elinde bulunduran kişi hukuken yetkili sayılır ve ödeme talep edebilir. Dolayısıyla hamiline çeklerin çalınma veya kaybolma riski daha yüksektir. Bu riski azaltmak için çeklerin güvenli şekilde muhafaza edilmesi ve yalnızca güvenilir taraflarca kabul edilmesi önemlidir.
Tacirler ayrıca hamiline çeklerin yasal düzenlemelerine dikkat etmelidir. Türkiye’de hamiline yazılı çeklerin kullanımı 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile düzenlenmiştir. 2024 yılında bu kanun kapsamında yapılan güncellemeler ile hamiline çeklerin kaydının Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MKK) yapılması zorunluluğu getirilmiştir. Bu düzenleme hamiline çeklerin takibini ve güvenliğini artırmak amacıyla yürürlüğe konulmuştur. Tacirlerin, hamiline çekleri kabul ederken bu kayıt zorunluluğunu yerine getirmesi ve çeki teslim aldığında MKK’ya bildirimde bulunması gerekir. Aksi takdirde çekin geçersiz sayılması ve hukuki sorunlarla karşılaşılması mümkündür.
Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de internet erişimi olan her yerden ön muhasebenizi takip edin!
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Hamiline Çek Üzerinde Yer Alan Bilgiler Nelerdir?
Çekler üzerinde çekin geçerliliğini ifade eden bazı bilgiler bulunur. Bu bilgiler çekin sorunsuz bir şekilde kullanılabilmesini sağlar. Çek üzerinde bulunması gereken bilgilerin yanlış ya da eksik olması çeki geçersiz kılar. Şu bilgiler kullanılarak geçerli bir hamiline çek örneği hazırlanabilir:
● Banka tarafından oluşturulan çek hesabının numarası
● Çekin matbu tarafından basıldığı tarih
● Çek hesabı sahibi olan banka şubesinin adı
● Çek hesabının muhatabı olan tüzel kişinin adı, gerçek kişinin adı ve soyadı, tüzel veya gerçek kişinin TC: kimlik numarası ya da vergi kimlik numarası
Hamiline Çek Türleri
Hamiline çek de kendi içerisinde birden fazla türe ayrılabilir. Çeklerin genel olarak bu şekilde birden fazla dala ayrılmasının temel sebebi yaygın olarak kullanılmaları ve farklı taraflara hitap edebilecek şekilde hazırlanmalarıdır. Örneğin bazı hamiline çek türleri sadece ticari ilişkilerden doğan ödemeler için kullanılabilir, bu çek türlerini şahsi borçlar için kullanmak imkansızdır. Bazı hamiline çek türleri de türü ya da meydana gelme kaynağı fark etmeksizin herhangi bir ödeme için kullanılabilir. Günümüzde yasal olarak kullanımda olan bazı hamiline çek türleri şunlardır:
Tacir Hamiline Çek
Tacir hamiline çek adından da anlaşılabileceği üzere tacir statüsü taşıyan taraf ya da kişilerin kullanabilmesi için düzenlenen çeke verilen isimdir. Esnaf ve sanatkâr odasında kaydı bulunan sanatkâr ve esnaflara, gerçek ve tüzel kişilere ödeme yapmak için kullanılır. Bu çek türünün kullanılabilmesi için söz konusu ödemenin ticari bir ya da birden fazla ilişkiden doğmuş olması gerekir. Tacir hamiline çeki şahsi ya da bağımsız bir ödeme için kullanmak mümkün değildir.
Tacir Olmayan Hamiline Çek
Tacir statüsü taşımayan taraflara ödeme yapabilmek için tacir olmayan hamiline çek kullanılır. Bu çek türünü kullanabilmek için ödemenin ticari bir ilişkiden doğmamış olması gerekir. Kısacası tacir olmayan hamiline çek şahsi ve bağımsız borçlar için kullanılabilir. Bu hususa dikkat edilmelidir zira ticari ilişkiden doğan borçlar için mutlaka tacir hamiline çek kullanılmalıdır. Aksi takdirde 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına varan yasal yaptırımlar uygulanabilir.
Siz de cari hesap programı Logo İşbaşı’nın alanında uzman danışanların ücretsiz desteği ile e-Faturaya geçiş yapabilir, faturalarınızı hızlı ve kolayca anında gönderebilirsiniz. Üstelik aylık 175 kontöre kadar kullanım da hediye!
Hamiline Çek Nasıl Düzenlenir?
Hamiline çek düzenlemek için çek sayfasında gerekli alanlara doğru ve eksiksiz bilgiler eklemek yeterlidir. Zira çek sayfaları matbu olarak basılır ve hangi bilginin hangi alana yazılacağı belirlidir. Çek sayfaları çek defterlerini oluşturur. Çek defterleri de bankalar tarafından keşideciye temin edilir. Hamiline çek düzenlemek için mutlaka hamiline çek defteri edinmek gerekir. Aynı zamanda bu defter ile yapılacak işlemlerin sadece bu işlemler için, hamiline işlemler için açılan bir hesaptan yapılması gerekir. Bunun dışında dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da çekte ‘Hamiline’ ibaresinin matbu olarak yer alması gerektiğidir. Çekin hamiline düzenlendiğini ifade eden ‘Hamiline’ ibaresi banka tarafından verilen çekte mutlaka yer almalı ve sonradan eklenmemelidir. Çek sayfası üzerine el yazısı ile ‘Hamiline’ yazmak çeki düzenleyen kişinin hapis cezası almasına yol açabilir.
Hamiline Çekte Tutar Limiti
2024 yılı itibarıyla Türkiye’de hamiline çeklerde uygulanabilecek maksimum tutar limiti bulunur. Hamiline çeklerde bu tutar limiti, kara para aklama ve terörizmin finansmanı gibi yasadışı faaliyetlerin önlenmesi amacıyla belirlenmiştir. 2024 yılı düzenlemelerine göre hamiline yazılı çeklerde tutar limiti 50.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu limitin üzerinde bir tutarda hamiline çek düzenlenmesi yasaktır. İlgili kurala uyulmaması durumunda idari para cezaları ve diğer hukuki yaptırımlar uygulanabilir.
Tacirlerin, hamiline çek düzenlerken veya kabul ederken bu tutar limitine dikkat etmeleri gerekir. Belirlenen tutarın üzerinde bir hamiline çekin düzenlenmesi durumunda çekin geçerliliği tehlikeye girebilir ve hukuki sonuçlarla karşılaşılabilir. Diğer yandan tutarın MKK sistemine doğru şekilde bildirilmesi de önemlidir. Bu tür düzenlemeler çeklerin güvenliğini artırmak ve ticari işlemlerin daha şeffaf bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla yürürlüğe konmuştur.
Hamiline Çek Ciro Edilebilir Mi?
Çek ciro etmek en temel anlatımı ile bankadan çekle ödeme almadan çeki devretmek ve bu şekilde ödeme yapmaktır. Çeki başka bir tarafa devretmek anlamına gelen ciro etmek çekin kendisi ile ödeme yapılmasını mümkün kılar. Hamiline çeklerde çekin hangi tarafa düzenlendiği belli değildir ve bu bilgi çek sayfası üzerinde de yer almaz. Bu nedenle hamiline çeklerin ciro edilmesine gerek yoktur. Zira çek halihazırda hamiline düzenlendiğinden çekin devredilmesi için sadece çeki teslim etmek yeterlidir. Fakat çeki ciro etmek de hamiline çekin statüsünü değiştirmez.
Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;