Esnaf Muaflığı Nedir, Kimler Esnaf Muaflığından Yararlanır?

Esnaf Muaflığı konusu gerçek kişi şirket sahipleri tarafından oldukça merak edilen konulardan. Ticaret şekliniz yasanın belirlediği gibi bir esnaflığa giriyorsa işte o zaman esnaf muaflığından yararlanabiliyorsunuz. 193 sayılı Gelir Vergisi kanununun 9. Maddesinde esnaf muaflığı şartları belirlenmiş durumda. Bu kriterlere uyuyorsanız kazancınız üzerinden vergilendirilmiyorsunuz.

Esnaf Muaflığı Nedir?

Esnaf muaflığı, küçük ölçekli ticari faaliyetlerde bulunan ve belirli koşulları sağlayan kişilerin vergi mükellefiyeti dışında bırakılarak gelir vergisi ödememelerini sağlayan bir uygulamadır. Muafiyet, Gelir Vergisi Kanunu’nun 9. maddesi ile düzenlenmiş olup, genellikle basit usulde vergiye tabi olmayan küçük esnaf, el işi yapanlar ve evde üretim yapan kişiler gibi sınırlı gelir elde eden gruplara tanınır. Esnaf muaflığı, kayıt dışı ekonomiyi azaltmak ve küçük esnafın vergi yükünü hafifletmek amacıyla uygulanır.

Vergi dairesine kayıt zorunluluğu bulunmayan ve gelirleri belirli bir sınırın altında olan kişilere esnaf muaflığı tanınır. İlgili kişilerin gelirleri, belirlenen limitlerin üzerine çıkmadığı sürece vergi mükellefi olmaz ve gelir vergisi beyannamesi verme zorunluluğu bulunmaz. Ancak esnaf muaflığı kapsamında olan kişilerin diğer vergi yükümlülükleri (örneğin, stopaj) ve sosyal güvenlik primlerini yerine getirme zorunluluğu devam edebilir.

Muaflıktan Faydalanma Şartları Nelerdir?

Esnaf muaflığından yararlanabilmek için belirli şartların sağlanması gerekir. Bu şartlar Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilmiş olup, esnaf muafiyetinden kimlerin yararlanabileceği ve hangi koşullarda muafiyetten faydalanılabileceği açıkça belirtilmiştir. Esnaf muaflığından faydalanma şartları şu şekilde özetlenebilir:

1. Kendi İşyeri ve Dükkan Bulundurmamak: Esnaf muafiyeti, ticari bir işletmesi veya dükkanı bulunmayan kişilere tanınır. Üretim veya satış işlemlerini evde, pazar yerlerinde veya seyyar olarak yapan kişiler bu muafiyetten faydalanabilir.
2. Belirli Gelir Sınırını Aşmamak: Yıllık belirlenen gelir sınırını aşmayan kişiler esnaf muafiyeti kapsamına girer. Örneğin, 2024 yılı itibarıyle yıllık satış hasılatı 500.000 TL’yi aşmayan kişiler bu muafiyetten yararlanabilir.
3. Kendi Emeği ile Üretim Yapmak: Ürettiği malları kendisi veya ailesi ile birlikte üreten ve bu malları doğrudan tüketiciye satan kişiler esnaf muafiyetinden yararlanabilir. Başka işçi çalıştırılmaması veya üretimde makine kullanmamak bu şartlar arasında yer alır.
4. Gelir Getirici Başka Faaliyette Bulunmamak: Esnaf muafiyeti kapsamında faaliyet gösteren kişilerin bu faaliyeti dışında başka bir ticari veya serbest meslek faaliyeti ile uğraşmaması gerekir. Örneğin, aynı zamanda kira geliri veya başka bir işletmeden düzenli gelir elde eden kişiler bu muafiyetten yararlanamazlar.

Esnaf Muafiyeti Kimleri Kapsar?

Esnaf muafiyeti, genellikle küçük ölçekli ticari faaliyetlerde bulunan ve belirli gelir sınırını aşmayan kişileri kapsar. Bu kapsama giren kişiler şu şekildedir:

1. El İşçiliği ve Evde Üretim Yapanlar: Evde kendi el emeği ile üretim yapan kişiler (örneğin, el işi, takı, örgü, evde yemek yapıp satanlar) esnaf muafiyeti kapsamına girer. Bu kişiler ürettikleri ürünleri doğrudan tüketiciye satarak gelir elde ederler.
2. Seyyar Satıcılar ve Pazar Yeri Satıcıları: Belirli bir işyeri veya dükkâna sahip olmadan, seyyar olarak veya pazar yerlerinde satış yapan kişiler de esnaf muafiyeti kapsamındadır. Bu kişiler satış yaptıkları ürünleri kendi emekleri ile üretmeli veya doğrudan tüketicilere sunmalıdır.
3. Taksi, Dolmuş ve Servis Şoförleri: Küçük araç sahipleri, dolmuşçular ve servis şoförleri gibi kendi aracı ile ticari taşımacılık yapan kişiler esnaf muafiyeti kapsamına girer.
4. Bakıcılık ve Ev Hizmetleri Sunanlar: Evde çocuk bakımı, yaşlı bakımı veya temizlik hizmeti sunan kişiler de belirli şartları sağladıkları takdirde esnaf muafiyetinden yararlanabilirler.

Esnaf Muafiyeti Nasıl Alınır?

Esnaf muafiyetinden yararlanmak isteyen kişilerin, vergi dairesine başvurarak “Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi” almaları gerekir. Bu belgenin alınması için izlenmesi gereken adımlar şunlardır:

1. Vergi Dairesine Başvuru: Esnaf muafiyetinden yararlanmak isteyen kişi, bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurarak muafiyet talebini bildirmelidir. Başvuru sırasında kimlik belgesi ve yapılacak faaliyeti gösteren belgeler sunulmalıdır.
2. Muafiyet Belgesi Alımı: Vergi dairesi, yapılan başvuruyu inceledikten sonra muafiyet şartlarının sağlandığını tespit ederse “Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi” düzenler. Bu belge, esnaf muafiyetinin geçerli olduğunu ve kişinin vergi mükellefi olmadığını gösterir.
3. Belgenin Kullanımı: Alınan esnaf muafiyeti belgesi, muafiyet kapsamında yapılan faaliyetlerde kullanılır ve gelir vergisi beyannamesi verilmez. Ancak belge düzenleme ve stopaj konularında muafiyetin gerektirdiği yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekir.

Esnaf Muaflığı Hangi Tür Kazançlar İçin Tanınan Bir Haktır?

Esnaf muaflığı özellikle küçük ölçekli ticari faaliyetlerde elde edilen kazançlar için tanınan bir haktır. Söz konusu muaflık kapsamına giren bazı kazanç türleri şunlardır:

1. El Emeği ve Ev Üretimi: El işçiliği ile yapılan ürünlerin (takı, örgü, evde yapılan yiyecekler) satışından elde edilen gelirler esnaf muafiyeti kapsamına girer.
2. Pazar ve Seyyar Satış: Pazar yerlerinde, fuarlarda veya seyyar olarak yapılan satışlardan elde edilen gelirler de bu kapsamdadır.
3. Küçük Ölçekli Taşımacılık: Kendi aracı ile yapılan küçük ölçekli taşımacılık faaliyetlerinden (taksi, dolmuş, servis) elde edilen kazançlar esnaf muafiyeti kapsamında değerlendirilir.
4. Ev Hizmetleri ve Bakım Hizmetleri: Evde bakıcılık, temizlik gibi hizmetlerden elde edilen gelirler belirli şartlar altında esnaf muafiyeti kapsamına girer.

Esnaf Muaflığında Belge Düzeni ve Stopaj Hesaplaması

Esnaf muafiyeti kapsamında faaliyet gösteren kişilerin belirli belge düzeni yükümlülükleri vardır. Esnaf muafiyet belgesi sahibi kişiler, yaptıkları satış ve hizmetler için “Gider Pusulası” düzenler. Gider pusulası, vergi mükellefi olmayan kişilerden alınan mal ve hizmetler için düzenlenen bir belgedir. Belge üzerinde esnafın kimlik bilgileri, yapılan işin türü ve tutar gibi bilgiler yer alır.

Stopaj Hesaplaması:

• Gider pusulasında belirtilen bedel üzerinden stopaj hesaplanır ve bu tutar kesilerek vergi dairesine beyan edilir. Esnaf muafiyetinde stopaj oranı genellikle %10’dur. Örneğin, 1.000 TL tutarında bir hizmet karşılığı gider pusulası düzenleniyorsa, 1.000 TL’nin %10’u olan 100 TL stopaj olarak kesilir ve kalan 900 TL esnafa ödenir.

Esnaf Muaflığında Stopaj Oranları

Esnaf muafiyeti kapsamında yapılan ödemeler için gider pusulası düzenlenirken belirli stopaj oranları uygulanır. Bu oranlar Gelir Vergisi Kanunu’na göre belirlenmiştir ve yapılan işin türüne göre değişebilir:

1. Genel Stopaj Oranı: Esnaf muafiyeti kapsamında yapılan ödemeler için genel stopaj oranı %10’dur. Oran, el işi üretimler, küçük çaplı hizmetler ve benzeri faaliyetler için geçerlidir.
2. Taşımacılık Faaliyetleri: Taksi, dolmuş gibi küçük ölçekli taşımacılık faaliyetlerinde stopaj oranı %2 olarak uygulanır.
3. Diğer Hizmetler: Evde çocuk bakımı, yaşlı bakımı gibi hizmetlerde ise stopaj oranı %10 olarak belirlenmiştir.

Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de internet erişimi olan her yerden ön muhasebenizi takip edin!

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Esnaf Muaflığı Tanımına Uyuyor musunuz?

Esnaf Muaflığından faydalanmanız için sizden beklenen en temel şey bir iş yeri açmadan ticaret yapıyor olmanız. Gelir Vergisi kanunu ne tür işlerin bu kritere uyacağını madde madde sıralamış zaten. Özetle şöyle diyor;

• Gezici olarak perakende ticaret ile ilgilenenler.
• Gezici olarak müşteriye ulaşan ayakkabı boyacısı, hamal veya çilingir gibi işlerde çalışanlar.
• Köylerde gezici olarak her türlü sanat işleri ile uğraşanlar.
• Motorsuz araçlarda su üstünde ya da bir adet hayvan arabası ile nakliyecilik yapanlar.
• Ziraat işlerinde kullandıkları hayvan, hayvan arabası, motor, traktör gibi vasıtalar veya sandallarla ara sıra ücret karşılığında eşya ve insan taşıyan çiftçiler.
• Dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları evlerde imal ettikleri el yapımı eşyalar ve yiyecekleri iş yeri açmadan satanlar. Bu ürünlerin düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması muaflıktan faydalanmaya engel değildir.
• Bir işyeri açmaksızın kapı kapı dolaşmak suretiyle her türlü hurda maddeyi toplayarak veya satın alarak bu malların ticaretini yapanlara veya tekrar işleyenlere satanlar.
• Gelir Vergisi Kanunu’nun 47.maddesinde yazılı şartlara uygun olanlardan kendi ürettikleri el dokuma işleri, bakır işlemeciliği, çini ve çömlek yapımı, sedef kakma ve ahşap oyma işleri, kaşıkçılık, bastonculuk, semercilik, yazmacılık, yorgancılık, keçecilik, lüle ve oltu taşı işçiliği, çarıkçılık, yemenicilik, oyacılık ve bunlar gibi geleneksel, kültürel, sanatsal değeri olan ve kaybolmaya yüz tutan meslek kollarında faaliyette bulunanlar.
• Yukarıdaki maddelerde sözü edilen işlere benzerlik gösterdikleri Maliye Bakanlığınca kabul edilen ticaret ve sanat işleri ile iştigal edenler.

Esnaf Muaflığı Belgesini Nasıl Alınırsınız?

Esnaf muaflığı için gerekli şartları yerine getiriyorsanız ikametgahınızın bulunduğu yerdeki vergi dairesine dilekçe vermeniz gerekir. Böylece Esnaf Vergi Muafiyeti adı verilen belgeyi alabilirsiniz. Belgeyi alırken herhangi bir ücret ödemeniz gerekmiyor ve belgenin geçerlilik süresi üç yıl. Üç yılın sonunda belgeyi yenilemeniz gerekiyor. Eğer bu süre içinde esnaf muaflığını bitirmek istiyorsanız da yine vergi dairesine başvurmanız lazım.

On binlerce işletme sahibinin tercih ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı’nda göndereceğiniz e fatura ve e arşiv faturalar için yıllık 1000 kontör HEDİYE! Üstelik ücretsiz e-faturaya geçiş danışmanlığı ile yerinizden kalkmadan, 15 dakikadan daha az bir zamanda hızlı ve kolayca e-faturaya geçebilirsiniz. Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği Logo İşbaşı’nı 14 gün boyunca ücretsiz deneyebilirsiniz.

Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;