Ticari faaliyet gösteren işletmeler için önem taşıyan yevmiye defteri, doğru şekilde tutulmadığında cezai yaptırımlara sebep olabilir. Bu sebeple, işletme sahiplerinin bu kavramın üzerinde durması ve doğru anlaması gerekir. İşletme sahipleri için yevmiyenin tanımını ve yevmiye defterinin nasıl tutulacağı ile ilgili ayrıntıları yazının devamında bulabilirsiniz.
Yevmiye Nedir?
Yevmiye kelimesi günlük işlemleri ifade eder. İşletmelere ait ticari faaliyetlerin belge göstermek suretiyle tarih sırası ve maddeler oluşturularak kaydedilmesi işlemine yevmiye kaydı denir. Çalışanlar için yapılan ödemelerin belgeleri yevmiye kayıtlarında muhakkak yer almak durumundadır.
Özellikle inşaat sektöründe yevmiye tanımına sıkça rastlanır. Çünkü inşaat işçileri genellikle işveren ile yevmiye üzerinden anlaşma sağlar ve ücretlerini günlük olarak alır. İşçi ve işveren arasında bazı durumlarda haftalık ya da aylık olarak anlaşma sağlanabiliyor olsa da işçiler ödemelerini genel itibarıyla yevmiye, yani günlük ödeme ile alır.
Yevmiye Defteri Nedir?
Muhasebede ticari işlemler tarih sırası ile ve belgelere dayandırılarak kayıt altına alındığı defter, yevmiye defteridir. Yevmiye defterine kaydedilen her bilginin mutlaka belgeye dayanması gerekir. Çünkü muhasebede belgesi bulunmayan hiçbir işlem kayıt altına alınmaz. İşletme faaliyetine yeni başlıyorsa yevmiye defterine ilk olarak açılış bilançosu kaydı yapılır ancak, daha öncesinde açılmış ve faaliyetine devam eden işletmelerin yevmiye defterine önceki döneme ait dönem sonu bilançosunda bulunan bilgileri esas alarak açılış kaydı oluşturulur.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Yevmiye Defteri Nasıl Tutulur?
- Yevmiye defteri Türkçe tutulur ve yevmiye kaydı Türk para birimi kullanılarak yapılır.
- Türkçe kaydının bulunması koşulu ile yevmiye defterine yabancı dilde kayıt da yapılabilir.
- Yevmiye kayıtlarında harf, sembol, rakam ve kısaltmalar bulunuyor ise bunlar anlamları ile birlikte yer alır ve anlamları şüpheye ya da duraksamaya sebep olmayacak şekilde olmak zorundadır.
- Defter kaydı daima doğru, eksiksiz, düzenli bir biçimde ve zamanında yapılmalıdır.
- Defter kayıtları arasında boşluk bulunamaz ve satır atlaması olamaz.
- Yevmiye defteri ciltli bir defter ise defter sayfaları koparılamaz. Tasdikli müteharrik yaprakların bulunduğu bu defterlerde yaprakların sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz.
- Kaydedilmesi gereken muhasebe işlemlerinin, işin gereğine ve hacmine uygun olacak şekilde muhasebenin intizamını ve anlaşılırlığını bozmadan kayıt altına alınması gerekir. Kayıtlar 10 günden fazla gecikemez.
- İşletmelerin kaydını muhasebe fişi, bordro, primanota gibi yetkililerin imza ve parafını taşıyan vesikalara dayandırmasıyla yürütmesi halinde işlemlerin kaydedilip deftere işlenmesi gerekir. Bahsi geçen kayıtlar 45 günden uzun sürmeyecek şekilde kayıt altına alınır.
- Maddelerinde herhangi bir yanlışlığın meydana geldiği yevmiye defterinde ancak muhasebe kaidelerine uygun olarak düzeltme yapılabilir.
- Yevmiye defterine yapılan bir kayıt, daha sonra içeriği belirlenemez hale gelecek şekilde değiştirilemez.
- Hata tespit edilen bir kaydın çizilmesi ancak gerçeği yansıtmak ve düzeltmek amaçlı olabilir. Eski kayıtlar anlaşılmayacak hale getirilemez; görünür ve anlaşılır olacak şekilde yalnızca üzeri çizilebilir.
Yevmiye Defteri Ne Zaman Yazdırılır?
Vergi Usul Kanunu 219. maddeye göre yevmiye defterine yapılması zorunlu olan muhasebe kayıtları, yaşanması muhtemel aksilikler de göz önünde bulundurularak en fazla 10 gün süre içinde işlenir.
Muhasebe kayıtlarının muhasebe fişine işlenmesi ve işlenen fişlerin yetkili kişilerce imzalanması halinde bu fişlere kayıt işlemi, 45 gün süreyle yasal deftere kayıt yerine geçebilir. Ancak, 45 günlük süre sonunda artık fişlerin yasal deftere işlenmesi şarttır.
Muhasebe fişlerinin bilgisayar ortamında bulunması halinde dahi kâğıt ortamında hazırlanıp yetkili kişiler tarafından imzalanmadığı sürece 45 günlük süre değil 10 günlük süre geçerlidir.
Yevmiye Defteri Yazılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Yevmiye defterine yapılan kayıtlarda dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir:
Yevmiye defteri yazarken hesap numaraları, hesap planından faydalanarak öğrenilebilir.
Yevmiye maddesinde hesap ismi büyük harfle yazılır.
Yevmiye kaydı sırasında hesap isimleri arasında boşluk yer almaz. Aralarında boşluk bulunan hesap isimlerinin üstü çizilir.
Yevmiye maddesinde bulunan borç ve alacak tutarları aynı olmalıdır.
Yevmiye defterinde yer alan madde numarasının önünde büyük deftere ait sayfa numarasının yer aldığı iki sütun bulunur. Buralara, hesapların büyük defterde hangi sayfalarda bulunduğu yazılır.
Yevmiye defterinde yer alan her sayfanın sonunda o sayfanın toplamı alınır ve sayfanın altına yazılır. Bu toplam, sonraki sayfanın başına da yazılır.
Yevmiye defteri hangi amaçla tutulur?
İşletmelerin günlük finansal işlemlerini kronolojik sırayla kaydettiği zorunlu muhasebe defterine yevmiye defteri denir. Her işlem ilgili tarihte muhasebe yevmiye kaydı ile birlikte bu deftere geçirilir. Bu sayede işletmenin mali durumu şeffaf biçimde izlenebilir ve denetlenebilir hâle gelir. Defter, yevmiye defteri borç alacak mantığı esas alınarak tutulur. Yani her işlemde bir hesabın borçlandırılması, başka bir hesabın alacaklandırılması gerekir. Bu çift taraflı kayıt sistemi sayesinde muhasebe kayıtlarında denge sağlanır ve hata payı minimuma indirilir.
Yevmiye defteri kaç sayfa olmalı?
Yevmiye defterinin kaç sayfa olacağı işletmenin faaliyet hacmine göre değişkenlik gösterir. Küçük ölçekli işletmelerde yıllık 100-200 sayfa yeterli olurken, büyük firmalar için bu sayı binleri bulabilir. Ancak belirli bir yasal sayfa sınırlaması bulunmaz. Önemli olan defterin eksiksiz, sıralı ve onaylı şekilde kullanılmasıdır.
Sayfa sayısından ziyade dikkat edilmesi gereken unsur, defterin tüm işlemleri kronolojik şekilde kapsaması ve yıl sonunda yeni defterle devam edilecekse önceki defterin kapanışının doğru şekilde yapılmasıdır. Bu süreçte yevmiye defteri açılış kaydı da sonraki döneme geçişte mutlaka düzenlenmelidir.
Yevmiye defteri örneği
Bir yevmiye defteri örneği genellikle tarih, belge numarası, işlem açıklaması, borç-alacak tutarları ve ilgili hesap kodlarından oluşur. Örneğin, kasa hesabına 10.000 TL para girişi olduğunda, bu işlem “Kasa Hesabı borç, Satış Gelirleri Hesabı alacak” şeklinde kaydedilir. Bu tür bir örnek, muhasebe yevmiye kaydı anlayışını pekiştirmek ve uygulamalı öğrenmeyi sağlamak için oldukça faydalıdır. Özellikle muhasebe eğitimi alanlar için yevmiye defteri örneği, kayıt sisteminin mantığını öğrenmek adına temel bir araçtır.
Yevmiye defteri kaç yıl saklanır?
Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu gereği, yevmiye defteri de dâhil olmak üzere tüm yasal defterler 10 yıl boyunca saklanmak zorundadır. Bu süre defterin ait olduğu yılın sonundan itibaren başlar. Yani 2023 yılına ait defter, 2034 sonuna kadar muhafaza edilmelidir. Bu zorunluluk vergi denetimleri ve olası hukuki süreçler için geçmişe dönük bilgiye ulaşılabilmesini sağlar. Saklama süresi boyunca defterlerin yangın, su baskını gibi risklere karşı korunması ve gerektiğinde sunulabilecek durumda olması gerekir.
Yevmiye defteri olmazsa ne olur?
Yevmiye defterinin hiç tutulmaması ya da eksik tutulması durumunda işletme hem vergi cezalarıyla hem de ticari yaptırımlarla karşılaşabilir. Mali müşavirlerin ve denetçilerin yapacağı incelemelerde kayıt dışı işlemler tespit edilirse ciddi mali sorumluluklar doğabilir. Ayrıca defterin hiç olmaması durumunda yevmiye defteri borç alacak mantığına göre yapılan muhasebe yapısı tamamen bozulur ve işletmenin mali yapısı belirsiz hâle gelir. Bu da banka kredi süreçlerinden vergi incelemelerine kadar birçok konuda olumsuz sonuçlar doğurabilir.
Yevmiye defteri kayıp cezası nedir?
Yevmiye defteri kaybolduğunda veya ibraz edilemediğinde yevmiye defteri kayıp cezası devreye girer. Vergi Usul Kanunu’na göre defterin kaybı, ibraz edilmemesi ile eşdeğer kabul edilir ve özel usulsüzlük cezası uygulanır. Ayrıca işletme sahibi hakkında vergi ziyaı cezası da söz konusu olabilir.
Bununla birlikte defterin kaybolduğunu belgeleyen bir tutanak tutulmalı, noter veya mahkeme aracılığıyla tespit ettirilmelidir. Yeni defter açılırken de mutlaka yevmiye defteri açılış kaydı yapılmalı ve eski defterin durumu resmi olarak belirtilmelidir. Aksi takdirde ceza daha da ağırlaşabilir.
Kullanan 10 kişiden 9’unun önerdiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı ile e faturave e arşiv faturalarınızı dilediğiniz yerden kolaylıkla kesebilir, gelir-gider takibi ve stok takibinizi gerçekleştirebilirsiniz. Aklınıza takılan soruları sorabileceğiniz uzmanlarımız ve işletmenize özel çözümler sayesinde tek bir yerden tüm işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.
Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;