Araç Muhasebe Kaydı Nedir?
İşletmelerin satın aldığı veya sattığı araçlarla ilgili tüm finansal işlemlerin doğru şekilde hesaplara işlenmesini ifade eden sürece araç muhasebe kaydı adı verilir. Araç alış ve satışları, duran varlık hesapları içinde değerlendirilerek muhasebe kayıtlarının mevzuata uygun yapılması gerekir. Şirketin aktifine giren veya aktifinden çıkan her araç, ilgili hesaplarda detaylı biçimde izlenir. Bu sayede işletmenin varlık yapısı ve mali durumu doğru şekilde raporlanır.
Araç muhasebe kaydı binek araç, ticari araç, elektrikli araç veya ikinci el araç gibi farklı araç türlerine göre değişiklik gösterebilir. Özellikle amortisman, KDV uygulaması ve gider yazılabilirlik konuları doğru sınıflandırılmalıdır. Yanlış yapılan kayıtlar hem şirketin mali tablolarını hem de vergi hesaplamalarını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle araç işlemleri muhasebede büyük öneme sahiptir.
254 Muhasebe Kodu Nedir?
254 muhasebe kodu, Tek Düzen Hesap Planı’nda Taşıtlar Hesabı olarak kullanılan duran varlık hesabıdır. Hesap, işletmenin aktifine kaydedilen tüm araçların değerlerinin izlendiği hesaptır. Binek araçlar, ticari araçlar, elektrikli araçlar ve filo araçları 254 taşıtlar hesabı üzerinden takip edilir. İşletmeler satın aldıkları araçları bu hesapta maliyet bedeli ile gösterir.
254 hesap, amortismana tabi bir varlık hesabıdır. Araçların ekonomik ömrü boyunca amortisman ayrılarak 257 Birikmiş Amortismanlar hesabı ile ilişkilendirilir. Bu süreç hem finansal tabloları hem de vergi hesaplamalarını doğrudan etkiler. Dolayısıyla 254 hesap kodu araç muhasebe işlemlerinin temelini oluşturur.
On binlerce işletme sahibinin tercih ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı’nda göndereceğiniz e fatura ve e arşiv fatura için yıllık 1000 kontör HEDİYE! Üstelik ücretsiz e-faturaya geçiş danışmanlığı ile yerinizden kalkmadan, 15 dakikadan daha az bir zamanda hızlı ve kolayca e-faturaya geçebilirsiniz. Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği Logo İşbaşı’nı 14 gün boyunca ücretsiz deneyebilirsiniz.
Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de internet erişimi olan her yerden ön muhasebenizi takip edin!
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
254 Hesap Nasıl Çalışır?
254 nolu hesap borçlandırılarak çalışır. İşletme bir araç satın aldığında aracın maliyeti 254 hesaba borç olarak kaydedilir. Satın alma anındaki tüm yan giderler (noter masrafı, tescil, plaka masrafı vb.) maliyete eklenebilir. Böylece aracın toplam maliyet değeri doğru şekilde hesaplanmış olur.
Araç satıldığında ise 254 hesap alacaklandırılır ve araç aktiften çıkarılmış olur. Satış kazancı veya zararı 679 Diğer Olağan Dışı Gelirler ya da 689 Diğer Olağan Dışı Giderler hesapları üzerinden izlenir. Bu işleyiş binek araç, ticari araç, ikinci el araç veya elektrikli araç gibi tüm araç türleri için geçerlidir. Kısacası 254 hesap araçların alım ve satım süreçlerinde temel hesaptır.
Araç Satış Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?
Araç satış muhasebe kaydı yapılırken önce aracın net defter değeri hesaplanır. Ardından satış bedeli ile karşılaştırılarak kâr veya zarar bulunur. 254 hesaptaki araç değeri alacaklandırılır ve birikmiş amortismanlar borçlandırılarak kapatılır. Satış tutarı kasa, banka veya alıcılar hesabına kaydedilir. Örneğin, araç satışı sonucunda kâr oluşursa 679 hesap kullanılır, zarar oluşursa 689 hesap çalışır. Binek araç satış muhasebe kaydı ile ticari araç satış muhasebe kaydı arasındaki temel fark KDV uygulamasıdır. Galeri araç satış muhasebe kaydı ise stok niteliği taşıyan araçlarda farklı işlenir. Bu nedenle araç satış kayıtlarında doğru sınıflandırma yapılması şarttır.
Araç Alış Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?
Araç alım muhasebe kaydı yapılırken satın alınan araç 254 hesaba borç olarak kaydedilir. Eğer ticari araç alınmışsa KDV indirilebilir. Ancak binek araçlarda KDV’nin yalnızca %70’i indirilebilir. Bu ayrım binek araç muhasebe kaydı sürecinde en sık yapılan hatalardan biridir. Elektrikli araç muhasebe kaydı da aynı mantıkla yapılır ancak amortisman oranları farklı olabilir.
İkinci el araç alış muhasebe kaydı da benzer şekilde işlense de KDV uygulamaları farklılık gösterebilir. Noter masrafları, ekspertiz giderleri ve diğer işlem maliyetleri araca maliyet olarak eklenebilir. Böylece aracın amortismana tabi tutulacağı doğru maliyet belirlenmiş olur. İşletmeler araç alımlarında tüm belgeleri eksiksiz şekilde saklamalıdır.
Araç Alış Satış Muhasebe Kaydı Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?
Araç alış ve satış kayıtlarında öncelikle aracın türü doğru belirlenmelidir. Binek araç mı ticari araç mı olduğu uygulanacak KDV ve gider yazılabilirlik açısından büyük önem taşır. Satış işleminde aracın amortismanı doğru hesaplanmalı ve defter değeri hatasız bulunmalıdır. Ayrıca satış bedeli ile defter değeri arasındaki farkın doğru hesaplara işlenmesi gerekir.
Elektrikli araç muhasebe kaydı yapılırken amortisman oranları güncel tebliğlere göre değerlendirilmelidir. Galeri araç satış muhasebe kaydı ise duran varlık değil, ticari mal niteliği taşıdığı için 153 hesap üzerinden yürütülür. Kayıtlarda yapılan en küçük hata bile vergi matrahını etkileyebilir. Bu nedenle araç muhasebesi dikkat ve uzmanlık gerektirir.
Araç Alış ve Satış Muhasebe Kaydı Örnekleri
Aşağıda farklı araç türlerine göre örnek muhasebe kayıtları bulunur.
Ticari Araç Muhasebe Kaydı
Alış Kaydı:
- 254 Taşıtlar Hesabı → Borç
- 191 İndirilecek KDV → Borç
- 102 Bankalar → Alacak
Satış Kaydı:
- 102 Bankalar → Borç
- 391 Hesaplanan KDV → Alacak
- 254 Taşıtlar → Alacak
- 257 Birikmiş Amortismanlar → Borç
- 679 veya 689 → Farkın durumuna göre
Binek Araç Muhasebe Kaydı
Alış Kaydı:
- 254 Taşıtlar → Borç
- 191 İndirilecek KDV (yalnızca %70) → Borç
- 102 Bankalar → Alacak
Satış Kaydı:
- Aynı ticari araç satış mantığı uygulanır.
Şirket Aracı Muhasebe Kaydı
Şirket aracı ister binek ister ticari olsun 254 hesapta izlenir. Amortisman süreleri ve oranları ilgili tebliğe göre belirlenir. Araç satışında kar/zarar hesapları mutlaka çalıştırılmalıdır.
Elektrikli Araç Muhasebe Kaydı
Elektrikli araçlar da 254 nolu hesapta izlenir. Ancak motorlu taşıtlardan farklı amortisman oranları uygulanabilir. KDV uygulaması binek/ticari ayrımına göre gerçekleştirilir.
Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.
14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.
Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;
Ciro Nedir? Türleri Nelerdir? Nasıl Hesaplanır?
İskonto ve İskonto Faturası Nedir? Nasıl Hesaplanır ve Kesilir?